Archiwum Tagu: dziedzictwo niematerialne

Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce ma szansę trafić na listę UNESCO

O tej starej, pięknej i bardzo ulotnej tradycji wkrótce usłyszy cały świat, bo wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO, to szansa na promocję. To także docenienie wysiłku śląskich katolików, którzy od pokoleń kultywują tradycję – tradycję, która łączy, buduje wspólnotę i trwa mimo zmieniającego się świata. W 2020 r. tradycja została wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Idea wpisu wyszła z Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Opolu. Instytut pomógł również przy przypisaniu wniosku zarówno na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a także na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości, prowadzoną w oparciu o Konwencję UNESCO 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Pod koniec marca 2020 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego złożyło wniosek pt. „Tradycja dywanów kwiatowych na procesję Bożego Ciała” na listę informacyjną UNESCO. Ewentualny wpis zwyczaju na tę prestiżową listę nastąpi w grudniu 2021 r. Jeśli się uda, będzie to pierwszy wpis na listę UNESCO z województwa opolskiego! Czytaj więcej →

Procesja św. Urbana w Żużeli

Patronem Żużeli (Gmina Krapkowice, Parafia pw. Wszystkich Świętych w Brożcu) jest św. Urban, którego święto obchodzimy 25 maja. Jest patronem rolników oraz jak mawia lud – „patronem od gradobicia i ognia”. Od 1995 r. w Żużeli znów odbywają się procesje ku czci św. Urbana. Tak też było i w tym roku. W sobotę, 22 maja 2021 r. o godz. 18.00 wierni zgromadzili się przy kapliczce ku czci św. Urbana, znajdującej się za wsią Żużela przy drodze w kierunku Krapkowic. Czytaj więcej →

Grzegorz Płonka o nowym życiu starych, ludowych pieśni – Radio Katowice

Zachęcamy do wysłuchania wywiadu ( emitowany 8 maja 2021 r.) z artystą Grzegorzem Płonką (z lewej) w Radio Katowice m.in. na temat II wydania naszej płyty CD „Nadstawcie ucha, kochani ludkowie”. Grzegorz Płonka opowiedział dlaczego powstały remiksy 4 utworów z I wydania płyty i podziękował naszemu sponsorowi strategicznemu firmie GAZ-SYSTEM S.A. Czytaj więcej →

„Nadstawcie ucha, kochani ludkowie” można zamówić drugie wydanie naszej płyty!

Wydanie drugie płyty „Nadstawcie ucha, kochani ludkowie” to wyjątkowy cymes wydany przez Fundację „Dla Dziedzictwa.” Zawiera 11 utworów plus 5 remiksów z pieśniami powstań śląskich w nowoczesnej aranżacji pod kierunkiem wybitnego śląskiego artysty Grzegorza Płonki. Pieśni pochodzą ze zbiorów prof. Adolfa Dygacza. Mecenasami wydania są: GAZ-SYSTEM S.A., Wodociągi i Kanalizacja Opole sp. z o.o. oraz Narodowy Bank Polski.

Patronat honorowy nad wydawnictwem objęli: Instytut Śląski w Opolu, Instytut Pamięci Narodowej, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, PFRON Oddział w Opolu. Patronat medialny sprawują: Polskie Radio Katowice, TVP 3 Opole, Radio Opole, Radio DOXA i portal NGOpole.pl.

Czytaj więcej →

Jajko w praktykach magicznych

Jajko jest uniwersalnym symbolem życia. W magii, w ludowych zwyczajach jako zwykle wyrażało skoncentrowaną energie życia. Spotykane często na grobach – miały zapewnić zmarłym żywotność. Jaja – zarówno ozdobione, jak i te nie ozdobione, kurze, z gliny, z wapnienia itd. w okresie wczesnego średniowiecza miały przeróżne zastosowanie w praktykach magicznych.

Z Katalogu magii Rudolfa z Rud Raciborskich (cystersa) powstałego w XIII w., wiemy, że jajek używano na Śląsku w zabiegach magicznych. Przykładowo matka do pierwszej kąpieli dziecka wkładała jajko, które ojcu dawała następnie do zjedzenia. Matki też niosąc dziecko z kościoła do domu rozdeptywały na progu domu jajko pod miotłą. Rudolf pisał o zastosowaniu jajek w magii leczniczej i w praktykach apotropeicznych, które polegały na zakopywaniu jajka pod progiem domu jako środka chroniącego domostwo i domowników przed burzą. Jajko miało też zastosowanie w praktykach miłosno-seksualnych. Czytaj więcej →

Zdobienie jaj

Zwyczaj ozdabiania jajka, będącego w wielu kulturach symbolem odradzającego się życia, znany jest od dawna z Chin, Persji czy Egiptu. Zdobienie jaj praktykowano we wszystkich znanych cywilizacjach. Jajko od niepamiętnych czasów symbolizowało początek życia. Motyw ten jest powszechnie obecny w znanych naukowcom mitach kosmologicznych. Najstarsze pisanki pochodzą z terenów sumeryjskiej Mezopotamii. W starożytnym Egipcie jajko było oznaką boga słońca Pta. W starożytnej Grecji jajko było atrybutem Afrodyty. Indyjska filozofia wyjaśnia, iż jako Bramhenda zawiera w sobie zaród wszelkiego stworzenia, które wyszło z nicestwa. Jajka malowano w cesarstwie rzymskim, o czym pisali m.in. Owidiusz, Pliniusz Młodszy i Juwenalis. Zwyczaj zdobienia jaj znany był również wśród plemion germańskich i według ich mitologii jaja znosił zając – zwierzę poświęcone bogini Osterze. Zwyczaj zdobienia  jaj był także praktykowany przez Słowian. Najstarsze znalezione w Polsce pisanki pochodzą z X wieku, wykopano je podczas archeologicznych prowadzonych na Ostrówku w Opolu. Czytaj więcej →

Wysiewanie serc i krzyży na polach w okolicy Strzelec Opolskich

Zwyczaj zwany jest przez miejscowych rolników Krzyżami dla Ponboczka lub zbożowymi krzyżami. Tradycję wysiewania serc i krzyży na polach kultywuje przynajmniej 18 rolników z okolic Strzelec Opolskich. Podczas jesiennych lub wiosennych zasiewów zbóż rolnicy rysują patykiem na ziemi symbol krzyża lub serca zakończonego krzyżem. W wyżłobione miejsce sieją zboże – najczęściej jęczmień, lub żyto. Zwyczaj ten ma związek z głęboką wiara katolicką rolników i ma chronić uprawę przed zniszczeniem i zapewnić obfity plon. Czytaj więcej →

Grzegorz Płonka – utalentowany muzyk i wielbiciel historii Śląska

Jest znanym i cenionym muzykiem, wokalistą, muzykologiem, publicystą, społecznikiem i popularyzatorem śląskiej kultury. Jest duchowym spadkobiercą spuścizny profesora Adolfa Dygacza i próbuje – przy użyciu różnych form muzycznych – rozbudzić w młodym pokoleniu miłość do muzyki śląskiej. Znany jest z nowoczesnych i odważnych aranżacji i interpretacji tradycyjnych śląskich pieśni. Od kilku lat współpracuje z Fundacją „Dla Dziedzictwa” m.in. krzewiąc śląską muzykę ludową. Czytaj więcej →

Pieśń „Boże coś Polskę” nazywana jest Marsylianką 1863 r.

Ulubioną pieśnią powstańców 1863 r. była pieśń „Boże coś Polskę”. W tym roku mija 197. rocznica jej opublikowania. Słowa i muzykę do pieśni napisał Jan Nepomucen Piotr Kraszewski. Wyrosła ona z hymnu Alojzego Felińskiego napisanego na cześć cara i króla Królestwa Polskiego (Kongresowego) „Boże, zachowaj Króla” z 1816 r. (od 1818 r. pod nazwą „Pieśń narodowa za pomyślność króla” – powstałej na zamówienie wielkiego księcia Konstantego i adresowane do cara Aleksandra I – i angielskiego hymnu „God save the King”. Czytaj więcej →

Boreckie krzyżoki z bramą wielkanocną na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego!

Ten unikatowy na Opolszczyźnie zwyczaj został wpisany na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Kolejnym krokiem będą starania o wpis zwyczaju na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości, Czytaj więcej →

Wodzenie niedźwiedzia w Opolu-Bierkowicach

Ekipa niedźwiedzia rusza spod OSP Bierkowice

Zwyczaj wodzenia niedźwiedzia ma długą tradycję. Prawdopodobnie jego genezy należy szukać w słowiańskiej kulturze duchowej i wierzeniach. W Opolu, w nowych granicach administracyjnych od 2017 r.) zwyczaj ten kultywowany jest w 14 dzielnicach miasta. Najczęściej depozytariuszami tej tradycji są jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. W sobotę 26 stycznia „niedźwiedzia” wodzono w Opolu-Bierkowicach.

Czytaj więcej →

„Pieśni opolskiej ziemi” wyjątkowy koncert Grzegorza Płonki w Opolu!

W niedzielę, 20 maja 2018 r., w ramach Dni Opola, serdecznie zapraszamy do legendarnego studia „M” w Radio Opole na wyjątkowy koncert „Pieśni opolskiej ziemi” w wykonaniu kwartetu „Grzegorz Płonka Trio”. W repertuarze barda śląskiego usłyszymy regionalne pieśni opolskie i powstańcze ze zbiorów A. Dygacza i J. Rogera wykonane piękną gwarą opolską! Słowo wstępu wygłosi językoznawca dr Krzysztof Kleszcz, wicedyrektor PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. Śpiewniki będą do odbioru w Miejskiej Informacji Turystycznej i w Archiwum Państwowym w Opolu, a także w Radio Opole przed koncertem. Czytaj więcej →

Hymn Rodła

To pieśń tzw. Polactwa Walczącego, śpiewana na uroczystościach i zjazdach Związku Polaków w Niemczech. Autorem słów jest Franciszek Jujka (pod pseudonimem „Lech Malbor”), a melodię ułożyła J. Kaczmarkowa. Po raz pierwszy Hymn Rodła wykonano 6 marca 1938 r. podczas Kongresu Polaków w Niemczech.

 

  Czytaj więcej →