Las jako przestrzeń kulturowa – między światem a zaświatami

„Szła dzieweczka do laseczka” to jedna z najbardziej znanych pieśni biesiadnych. Spopularyzował ją Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”, a napisana została przez nieznanego autora prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku na Śląsku. W 1863 r. lekarz, entomolog i zbieracz śląskich pieśni, Juliusz Roger, opublikował ją w zbiorze pieśni z Górnego Śląska, jako pieśń myśliwską. Utwór ten zaintonował śląski artysta Grzegorz Płonka podczas wykładu Profesor Katarzyny Smyk w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Jana Pawła II w Opolu. Czytaj więcej

Las jako przestrzeń kulturowa – między światem a zaświatami

Las to symbol podróży, której celem jest wtajemniczenie. Las to daleki świat – „tamten świat”. Las to przestrzeń przemiany życia. Las to schronienie dla zakazanej i trudnej miłości. Las to przestrzeń kulturowa. O tym wszystkim opowie Państwu profesor Katarzyna Smyk, wybitna badaczka terenowa, wykładowca w Instytucie Nauk o Kulturze UMCS w Lublinie. Czytaj więcej

Smaki dziedzictwa. Kuchnia powstańców śląskich

O tym co jedli powstańcy śląscy opowie i zaśpiewa Grzegorz Płonka, który w piątek, 17 września 2021 r. o godz. 7.15 będzie gościem w programie „O!polskie o poranku” na antenie TVP3 Opole. Wydarzenie zorganizowano w ramach tegorocznej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa. Czytaj więcej

Julius Roger – „Przede wszystkim leczyć ludzi i pomagać im”

Julius Roger urodził się 28 lutego 1819 roku w miejscowości Niederstotzingen, koło Ulm w Badenii Wirtenbergii w rodzinie dworskiego urzędnika.  W wieku 9 lat rozpoczął naukę w gimnazjum w Augsburu. Jako uczeń wyróżniał się wielką pilnością, a nawet gorliwością. Gdy szkoła została przejęta przez benedyktynów, młody Julius zapragnął zostać jednym z nich.  W 1839 roku wstąpił do nowicjatu w Ottobeuren, ale problemy zdrowotne udaremniły mu dalsze podążanie drogą powołania. Czytaj więcej

Pieśni z lasu – nowy projekt muzyczny

Tym razem chcemy połączyć nasze zamiłowanie do przyrody, historii i muzyki. Wyrazem tego kultu przyrody, miłości do lasów i śląskich pieśni ludowych będzie nowa płyta wybitnego śląskiego artysty Grzegorz Płonki pt. „Pieśni z lasu”. Czytaj więcej

Unikalna płyta na stulecie III Powstania Śląskiego. Uwaga konkurs!

Z okazji przypadającej w tym roku setnej rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego Fundacja „Dla Dziedzictwa” przygotowała drugie wydanie płyty Grzegorza Płonki „Nadstawcie ucha, kochani ludkowie”. Na krążku znalazło się 11 utworów i 5 remiksów z pieśniami powstań śląskich w nowoczesnej aranżacji pod kierunkiem wybitnego śląskiego artysty Grzegorza Płonki. Pieśni pochodzą ze zbiorów prof. Adolfa Dygacza. Mecenasami wydania są: GAZ-SYSTEM S.A, Wodociągi i Kanalizacja Opole sp. z o.o. oraz Narodowy Bank Polski. Partnerem drugiego wydania są: Instytut Śląski w Opolu, Instytut Pamięci Narodowej, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, PFRON – Oddział w Opolu. Czytaj więcej

Mikołaj z Koźla – autor spisanej po polsku pieśni swawolnej

Był franciszkaninem kaznodzieją i zajadłym przeciwnikiem husytyzmu. Przede wszystkim był autorem rękopisu – spisanego w formie pamiętnika między 1416 a 1423 r., który znajduje się w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego (sygn. I. Q. 466).

Na podstawie analizy historycznej, badacze przyjmują, że Mikołaj z Koźla urodził się ok. 1390 roku. Po odebraniu elementarnych nauk od joannitów w Koźlu, udał się do szkoły zakonu minorytów pw. św. Bartłomieja w Głogówku, gdzie najprawdopodobniej doskonale wykształcił znajomość łaciny oraz tzw. sztuk wyzwolonych. W wyniku jakiegoś ostrego konfliktu opuścił konwent w 1414 r. i wyruszył na wyprawę misyjną. Odwiedził m.in. Ołomuniec, Czesław, Karniów, Pragę, Opole, Kraków i Stary Sącz. Przebywał w klasztorach w Czasławiu w Czechach (gdzie wstąpił do nowicjatu), potem w Ołomuńcu i od 1421 r. w Karniowie. Ostatnie jego zapiski pochodzą z 1423 r. Badacze przypuszczają, że Mikołaj z Koźla zmarł ok. 1431 r. być może w rodzinnym Koźlu, do którego zdaniem T. Michałowskiej zakonnik powrócił ok. 1431 r. Czytaj więcej

Grzegorz Płonka – utalentowany muzyk i wielbiciel historii Śląska

Jest znanym i cenionym muzykiem, wokalistą, muzykologiem, publicystą, społecznikiem i popularyzatorem śląskiej kultury. Jest duchowym spadkobiercą spuścizny profesora Adolfa Dygacza i próbuje – przy użyciu różnych form muzycznych – rozbudzić w młodym pokoleniu miłość do muzyki śląskiej. Znany jest z nowoczesnych i odważnych aranżacji i interpretacji tradycyjnych śląskich pieśni. Od kilku lat współpracuje z Fundacją „Dla Dziedzictwa” m.in. krzewiąc śląską muzykę ludową. Czytaj więcej

Adolf Dygacz (1914-2004) – wybitny etnomuzykolog

Profesor Adolf Dygacz był folklorystą, znawcą śląskiej kultury, pedagogiem, publicystą i krytykiem  muzycznym. Ukończył Gimnazjum Humanistyczne im. A. Mickiewicza w Katowicach.  Studiował nauki prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku jako oficer rezerwy. W 1940 roku, ukrywając się przed okupantem, pracował jako pielęgniarz w Domu Opieki św. Józefa w Prószkowie koło Opola. Tam, w 1941 roku, został aresztowany i do końca wojny przebywał w więzieniach Opola, Bytomia, Katowic i Raciborza. Czytaj więcej

Nadstawcie ucha kochani ludkowie. Pieśni powstań śląskich

Zakończyliśmy realizację projektu pt. „Ballada o placu św. Sebastiana w Opolu”, który – w założeniu – miał być kreatywną prezentacją dziejów historycznego zakątka miasta Opola, której celem było pokazanie, że ten plac był w okresie międzywojennym polską enklawą w niemieckim mieście. Niestety sytuacja epidemiologiczna utrudniła nam realizację zadania w pełnym Czytaj więcej

Unikalna płyta CD o powstaniach śląskich [można zamówić]

„Nadstawcie ucha, kochani ludkowie” to wyjątkowa płyta CD wydana przez Fundację „Dla Dziedzictwa.” Zawiera 12 utworów z pieśniami powstańczymi w nowoczesnej aranżacji pod kierunkiem wybitnego śląskiego artysty Grzegorza Płonki. Pieśni pochodzą ze zbiorów prof. Adolfa Dygacza. Patronat honorowy nad wydawnictwem objęli: Biuro Programu „Niepodległa”, MKiDN, IPN, Instytut Śląski w Opolu, Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu, Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach, PFRON Oddział w Opolu i  Fundacja „Polskie Dziedzictwo Śląska”. Czytaj więcej