Tułowickie Towarzystwo Historyczne zaprasza do udziału w II Marszu Powstań Śląskich, w sobotę 3 czerwca 2023 r. Czytaj więcej
Archiwum Tagu: Powstania śląskie
102 rocznicy bitwy pod Olzą
23 maja 2023 r., przypada 102 rocznica bitwy olziańskiej. Bitwa pod Olzą miała miejsce na południowym odcinku frontu powstańczego. Wczesnym rankiem 23 maja 1921 r. wojska agresora niemieckiego dokonały zaskakującego ataku na most kolejowy w Olzie, torując sobie drogę do dalszej ekspansji. Czytaj więcej
139. rocznica urodziny Maksymiliana Basisty (1883-1967) – powstańca śląskiego
Przyszło mu być klinem wbitym w Niemców na Śląsku. W Bottrop w Niemczech założył towarzystwo gimnastyczne „Sokół” i chór „Wyspiański”. Gdy osiadł w Rybniku organizował tam polskie towarzystwa śpiewacze i księgarnię. Szybko stworzył też sieć polskich księgarń i bibliotek na historycznym Górnym Śląsku. Czytaj więcej
Mariusz Patelski: polsko-niemieckie zmagania o „Środkowy Śląsk” – sprawa przyłączenia powiatu namysłowskiego i sycowskiego do Polski (1919-1922)*
W ciągu XIX w. znaczna część Dolnego Śląska uległa stopniowej germanizacji. Jedynie wschodnie ziemie tego regionu, aż do początków XX w., zachowały polski charakter i, wedle niemieckich spisów ludności, dominował tu język polski. Do takich terenów zaliczano powiat sycowski i namysłowski oraz częściowo brzeski. W powiecie sycowskim, wedle spisu z 1905 r., mieszkało 46 960 osób, z tego język polski deklarowało 20 150, co stanowiło około 43% całej populacji. W powiecie namysłowskim w tym czasie żyło 33 732 mieszkańców, z czego 9 271 osób (27,5 %) deklarowało język polski. Mimo znacznej liczby ludności, która posługiwała się na co dzień językiem polskim w gwarze dolnośląskiej, ruch polski na tym terenie rozwijał się bardzo wolno i, w przeciwieństwie do Górnego Śląska, nie stanowił znaczącej siły społeczno-politycznej. Czytaj więcej
Rowerem powstańczym szlakiem
To propozycja autorstwa dr Krzysztofa Kleszcza dla amatorów rowerowych wojaży. Przewodnik „Rowerem po Śląsku Opolskim. Miejsca pamięci, powstań śląskich i plebiscytu” zawiera informacje o 66 miejscach pamięci położonych na 14 trasach rowerowych o łącznej długości 750 km. Popularyzacja miejsc pamięci powinna przyczynić się do większego zainteresowania nimi nie tylko potencjalnych turystów, lecz również gospodarzy terenu, co z kolei powinno zaowocować większą dbałością o te obiekty. Czytaj więcej
Smaki dziedzictwa. Kuchnia powstańców śląskich
O tym co jedli powstańcy śląscy opowie i zaśpiewa Grzegorz Płonka, który w piątek, 17 września 2021 r. o godz. 7.15 będzie gościem w programie „O!polskie o poranku” na antenie TVP3 Opole. Wydarzenie zorganizowano w ramach tegorocznej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa. Czytaj więcej
Agnieszka Grabara (1900 – 1989). Powstaniec śląski
Była drobną, mierzącą 165 cm kobietą o wyjątkowej energii. Była odważna. Jako sanitariuszka wzięła udział w trzech powstaniach śląskich, za co została odznaczona m.in. Śląskim Krzyżem Powstańczym i Medalem Niepodległości. Czytaj więcej
Franciszka Kożdoń z domu Kempna (1891-1944). Ofiara Auschwitz-Birkenau nr 50195
Urodziła się 22 grudnia 1891 r. w Pielgrzymowicach koło Rybnika. Była aktywną działaczką ZHP, Towarzystwa Polek i Towarzystwa Śpiewaczego „Seraf”. W 1914 r. wyszła za mąż za Pawła Kożdonia (1890-1942), uczestnika trzech powstań śląskich, działacza plebiscytowego i wybitnego działacza społecznego, który był m.in. współzałożycielem Towarzystwa Śpiewaczego „Seraf” w Rybniku i organizatorem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Chwałowicach oraz Towarzystwa Czytelni Ludowych. Czytaj więcej
Apolonia Fojcik (1903-1998. Pseudonim Teresa Odrzańska
Hen znad Odry biją dzwony,
Polskiej pieśni płyną tony,
Z ziemi Piastów w polski kraj:
Grajże, polska pieśni, graj!
Była poetką ludową i działaczką narodową. Jej patriotyczne wiersze były bardzo popularne na Śląsku Opolskim w okresie międzywojennym. Czytaj więcej
Maria Kujawska (1893-1948) – śląska „Dr Quinn”
Polka z wyboru. Pierwsza śląska dyplomowana lekarka. Bohaterka czasu powstań śląskich odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu „Polonia Restituta”. Urodziła się 128 lat temu, 5 lipca 1893 r. w Raciborzu, w rodzinie szewca Wilhelma Rajdy. Studiowała medycynę na uniwersytetach we Wrocławiu, Monachium, Krakowie, Poznaniu i Warszawie. Dnia 15 sierpnia 1920 r., jako pierwsza kobieta ze Śląska, uzyskała dyplom lekarza. Czytaj więcej
Teresa Dzida z domu Mandrysz (1890-1974). Sanitariuszka w trzech powstaniach śląskich
Była niezwykle odważną kobietą. Bohaterką. Sanitariuszką w dwóch zrywach powstańczych na historycznym Górnym Śląsku. Czytaj więcej
Rozalia Biegesz z domu Motyka (1868-1947). Patriotka i działaczka społeczna
Była założycielką i długoletnią przewodniczącą Towarzystwa Polek w Rybniku-Smolnej. Podczas powstań śląskich w jej mieszkaniu znajdował się tajny skład broni i amunicji. Czytaj więcej
Muzyka jest dobrym sposobem, aby przekazywać wiedzę o dziedzictwie i historii – promocja płyty CD
Artysta Grzegorz Płonka i Tomasz Kwiatek, Prezes Fundacji „Dla Dziedzictwa” promowali II wydanie płyty CD pt. „Nadstawcie ucha, kochani ludkowie” w opolskich mediach. Tournée po redakcjach rozpoczęli od studia TVP3 Opole w programie „Opolskie o poranku”. Grzegorz Płonka powiedział, że ma szczególny, osobisty sentyment do historii Śląska, do powstań śląskich, ponieważ jego dziadek był powstańcem śląskim. Artysta stwierdził, że muzyka, zwłaszcza muzyka ludowa z tamtych czasów może zachęcić do zainteresowania się historią Śląska, historią powstań śląskich. Czytaj więcej
Pomnik „Bojownikom o polskość Śląska Opolskiego” w Opolu
Pomnik autorstwa Jana Borowczaka budzi kontrowersje. Potocznie określany jest przez mieszkańców Opola mianem „baby na byku” i oceniany jako „za duży”, „nie udany” i niewiele osób potrafi powiedzieć „o co w nim chodzi” i „po co ta baba siedzi na tym byku?”. Pomnik określany jest jako „Opolska Nike”. Przedstawia on mityczną boginię Nike z rozpostartymi skrzydłami (symbolizującą zwycięstwo i wolność), stojącą na turze. Czytaj więcej
Unikalna płyta na stulecie III Powstania Śląskiego. Uwaga konkurs!
Z okazji przypadającej w tym roku setnej rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego Fundacja „Dla Dziedzictwa” przygotowała drugie wydanie płyty Grzegorza Płonki „Nadstawcie ucha, kochani ludkowie”. Na krążku znalazło się 11 utworów i 5 remiksów z pieśniami powstań śląskich w nowoczesnej aranżacji pod kierunkiem wybitnego śląskiego artysty Grzegorza Płonki. Pieśni pochodzą ze zbiorów prof. Adolfa Dygacza. Mecenasami wydania są: GAZ-SYSTEM S.A, Wodociągi i Kanalizacja Opole sp. z o.o. oraz Narodowy Bank Polski. Partnerem drugiego wydania są: Instytut Śląski w Opolu, Instytut Pamięci Narodowej, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, PFRON – Oddział w Opolu. Czytaj więcej