Teresa Dzida z domu Mandrysz (1890-1974). Sanitariuszka w trzech powstaniach śląskich

Była niezwykle odważną kobietą. Bohaterką. Sanitariuszką w dwóch zrywach powstańczych na historycznym Górnym Śląsku.

Urodziła się w 1890 r. w Goczałkowicach-Zdroju koło Pszczyny w chłopskiej rodzinie Mandryszów. Z domu wyniosła polskość i chart ducha. Wyszła za mąż za pochodzącego z tej samej miejscowości Józefa Dzidę (1884-1964), który w rodzinnych Goczałkowicach współorganizował Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Wspierała męża w działalności społecznej.

Gdy wybuchło I powstanie śląskie nie mieli wątpliwości – chcieli, aby Śląsk był częścią odrodzonego po 123 latach niewoli państwa polskiego. Pomagali powstańcom. W 1920 r. małżonkowie zostali zaprzysiężeni w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska i razem wzięli udział w powstaniach śląskich jako sanitariusze. Teresa włączyła się aktywnie w polską akcję agitacyjną w okresie plebiscytu górnośląskiego w 1921 roku. Podczas III powstania śląskiego, razem z mężem służyła w kompanii sanitarnej i walczyła m.in. w rejonie Góry Świętej Anny. Za męstwo i odwagę odznaczona została Gwiazdą Górnośląską i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarła w 1974 r. Pochowana jest obok męża na cmentarzu w Lublińcu.

Banik J., Śląskie kobiety – polskie twierdze. Wystawa, Rybnik 2018.

Encyklopedia powstań śląskich, red. F. Hawranka i inni, Opole 1982