Archiwum Tagu: Kraków

Helena Modrzejewska (1840-1909) – aktorka stulecia

Wybitna polska aktorka, która podbiła Amerykę i uczyła Anglików, jak grać Szekspira. Zwykła mówić: „Kiedy walczę, czuję, że żyję”. W swoich wspomnieniach pisała, że żałuje, że nie było jej dane zostać drugą Joanną d`Arc, więc oręż zamieniła w słowo. Została aktorką, wybitną, na przekór wielu opinii, że „nie ma talentu”. Modrzejewska grała cała sobą, niezwykle sugestywnie, magnetycznie. Przeistaczała się. Skupiała uwagę widza tylko na sobie. Szlifowała talent na deskach prowincjonalnych teatrów, często przy niewielkiej publiczności. Czytaj więcej →

176 r. rocznica urodzin św. Brata Alberta, czyli Adama Chmielowskiego (1845-1916)

Był powstańcem styczniowym i malarzem. Po nawróceniu wstąpił do zakonu. Został świętym Kościoła katolickiego. Na ołtarze wyniósł go św. Jan Paweł II. Brat Albert znany jest głównie z wielkiego poświęcenia dla ubogich i bezdomnych. Jest patronem zakonów albertynek i albertynów, a w Polsce także artystów plastyków. Czytaj więcej →

392. rocznica urodzin króla Jana III Sobieskiego (1629-1696)

Uważany jest z jednego z najwybitniejszych i najmądrzejszych monarchów i wodzów w dziejach Polski. W latach 1674-1696 był królem Polski i wielkim księciem litewskim, a wcześniej hetmanem wielkim koronnym. Sobieski był też zręcznym politykiem. Przez Turków zwany był Lwem Lechistanu, a przez chrześcijan Obrońcą Wiary. Chwała w polu i triumf po zwycięstwie nad Turkami pod Chocimiem 11 listopada 1673 r. przyniósł mu sławę w świecie i koronę Polski. Był też wielkim mecenasem kultury. Dużo czytał. Znał kilka języków obcych – w tym turecki. Na dworze królewskim stworzył środowisko naukowe, w którym inspirował dyskusje. Jan Matejko, który namalował kilka obrazów wielkiego króla mówił o nim: „Wielki król Rusin, mający jednak tyle w swym sercu miłości dla kraju, był zarazem chlubą Polski jako wspólnej nam wszystkim ojczyzny”. Czytaj więcej →

Profesor Stefan Bryła (1886-1943) – wybitny polski inżynier, pionier spawalnictwa i konstrukcji spawanych

Stefan Władysław Bryła urodził się 17 sierpnia 1886 r. w Krakowie. Był wybitnym polskim inżynierem budowlanym, pionierem spawalnictwa i konstrukcji spawanych, twórcą   pierwszego na świecie mostu spawanego. Był też politykiem lwowskiej chadecji, Profesorem Politechniki Lwowskiej i Posłem na sejm II RP. Czytaj więcej →

Jadwiga Andegaweńska (1374-1399) – Król Polski. Święta, którą za życia mieszano z błotem

Dnia 16 października 1384 r. została koronowana na króla Polski. Była jedyną kobietą – królem na polskim tronie. Była fascynującą kobietą, córką króla Węgier Ludwiga Wielkiego i wnuczką Elżbiety Łokietkówny. Wyróżniała się wszystkim, urodą, intelektem, a nawet wzrostem, gdyż mierzyła 180 cm.  Przez całe życie zmagała się z czarną legendą wymyślaną i podsycaną przez niemieckich Habsburgów, którzy nie mogli pogodzić się z utratą korony królów polskich i sojuszem polsko-litewskim. Czytaj więcej →

Robinia biała z Krakowa

Jest równie piękna, co niebezpieczna (prawie całe drzewo jest trujące). Ma ponad 240 lat, 470 cm w obwodzie i jest jedną z najokazalszych i najstarszych robinii w Polsce. Robinia biała (Robinia pseudoacacia) rośnie przed budynkiem Collegium Śniadeckiego na terenie Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Drzewo ma masywny pień pokryty charakterystycznymi żebrowatymi fałdami kory. Pień jest w środku niemal zupełnie spróchniały i ma okazałą dziuplę. Część korony obumarła, ale drzewo nadal żyje. Czytaj więcej →

Bona Sforza (1494-1557) – jedna z najciekawszych i najbardziej znienawidzonych władczyń Polski

Bona Sforza d’Aragona była kobietą wyjątkową, królową Polski w latach 1518-1557, żoną Zygmunta Starego, wielką księżną litewską, księżną Rusi, Prus i Mazowsza, księżną Bari i Rosano, spadkobierczynią pretensji do Królestwa Jerozolimy. Dzięki niej na polskie stoły trafiło wiele nieznanych wcześniej warzyw, tzw. włoszczyzna: pomidory, kalafior, karczochy, fasola szparagowa, brokuły, kapusta, marchew, sałata czy szpinak. Również dzięki niej w Polsce pojawiły się makarony włoskie i przyprawy korzenne, które królowa uwielbiała. Wraz z przybyciem Bony wzrosło też spożycie wina, które stopniowo wypierało miody pitne. Była osobą gospodarną, oszczędną, a jednocześnie potrafiącą wywierać wpływ na ludzi. Wykazywała przy tym ambicję we wszystkich swoich działaniach za co w dziejach Polski zapisała się jako przysłowiowy „czarny charakter”. Czytaj więcej →

Wisława Szymborska (1923-2012) – polska noblistka

Świat o niej usłyszał, gdy w 1996 r. otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za całokształt twórczości poetyckiej. Zostawiła po sobie ponad 300 wierszy. Była poetką, eseistką, tłumaczką. Urodziła się 2 lipca 1923 r. w Kórniku. Debiutowała w 1945 r. wierszem „Szukam słowa” opublikowanym na łamach „dziennika Polskiego”. W 1952 r. wydała pierwszy tom poetycki „Dlatego żyjemy”. W tych czasach poetka była związana ze środowiskiem akceptującym socjalistyczną rzeczywistość. Czytaj więcej →

Profesor Władysław Szafer (1886-1970) – wybitny obrońca przyrody

Klasyk botaniki, geograf roślin, paleobotanik, współtwórca ochrony przyrody w Polsce i w Europie oraz jeden z czołowych popularyzatorów biologii i botaniki. Jeden z pionierów ochrony przyrody w Polsce. Uczeń i kontynuator idei prof. Mariana Raciborskiego. Był inicjatorem powstania ok. 180. rezerwatów przyrody oraz 6. parków narodowych. Pozostawił po sobie ponad 700 publikacji, w tym ok. 100 naukowych, a 473 nt. ochrony przyrody. Był człowiekiem odważnym. Walczył m.in. o ochronę Tatr, Pienin, Gór Świętokrzyskich i Puszczy Białowieskiej – był jednym z inicjatorów sprowadzenia żubrów do Puszczy. Głośnym echem odbił się jego protest w 1934 r. przeciwko budowie kolejki na Kasprowy Wierch w Tatrach. Czytaj więcej →

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Jest magicznym miejscem w sercu Krakowa. Powstał na miejscu ogrodu rodziny Czartoryskich i jest dziś ważnym świadectwem bogactwa i różnorodności flory, co jest niezwykle cenne w czasach, kiedy przyroda jest bezmyślnie niszczona. Zwiedzających tu nie brakuje. A chyba ulubionym ich miejscem jest arboretum, czyli parkowa część Ogrodu, skupiająca kolekcję drzew i krzewów, skomponowana jako park krajobrazowy. Czytaj więcej →

Dąb Jagielloński – król Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego

Jest potężnym dębem szypułkowym (Quercus robur) o obwodzie ponad 6 m. W 1992 r. jego wiek oznaczono na ok. 230 lat, czyli obecnie drzewo ma ok. 260 lat. Staruszek pamięta zatem początki założenia Ogrodu Botanicznego w 1783 r. z inicjatywy Hugona Kołłątaja, podczas reformy Akademii Krakowskiej. Drzewo ma status pomnika przyrody. Czytaj więcej →

Profesor Marian Raciborski (1863-1917) – wybitny polski botanik

Był człowiekiem nieprzeciętnym, wszechstronnym,  obdarzonym niezwykłą intuicją – jednym z najwybitniejszych polskich biologów i fizjografów, a także jednym z pierwszych polskich paleobotaników. W wizjonerski sposób wytyczył na przyszłość kierunki badań, które mieli realizować botanicy następnych generacji. Był profesorem na Uniwersytecie Lwowskim i Jagiellońskim, założycielem Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektorem Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Czytaj więcej →