70. rocznica śmierci Stanisława Wasylewskiego (1885-1953)

W tym roku, dokładnie 26 lipca przypada 70. rocznica śmierci Stanisława Wasylewskiego, którego Kazimierz Kowalski nazywał „szaleńcem Bożym”. Dla Wasylewskiego nie było rzeczy bezwartościowych, zwłaszcza „jeżeli tylko pochodziły z odległych czasów”. Wasylewski był bibliofilem, wybitnym polskim literatem, dziennikarzem, eseistą, krytykiem literackim, tłumaczem, autorem opracowań pamiętników. Pisał z wdziękiem, humorem i ogromną erudycją. Był również miłośnikiem kultury śląskiej. Kochał Opole, które było jego ostatnim domem. Czytaj więcej

410. rocznica urodzin Jeremiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1612 -1651)

Jest jedną z najsłynniejszych i najciekawszych polskich postaci historycznych XVII wieku. Zwany był Jaremą i Młotem na Kozaków. Swoistą nieśmiertelność zapewnił mu Henryk Sienkiewicz w swojej Trylogii, w której pokazał go jako okrutnika, ale patriotę i obrońcę polskich tradycji. Był księciem na Wiśniowcu, Łubniach i Chorolu, energicznym dowódcą wojsk koronnych, wojewodą ruskim, starostą przemyskim, przasnyskim, nowotarskim, hadziackim i kaniowskim oraz ojcem króla polskiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Czytaj więcej

140. rocznica urodzin Antoniego Cieszyńskiego (1882-1941) – pioniera stomatologii

Jego dokonania otworzyły przed rentenologią stomatologiczną nowe możliwości i usprawniły proces diagnostyki. Profesor Cieszyński jest autorem prawa Cieszyńskiego-Diecka, które do dziś figuruje w podręcznikach stomatologii. To dzięki niemu można wykonać zdjęcia rentgenowskie zębów o rzeczywistej długości. To wreszcie on stworzył pierwszy w świecie atlas radiologii stomatologicznej i opracował systematykę techniki wykonywania zdjęć RTG wewnątrz- i zewnątrzustnych. Mariusz Patelski, Profesor Uniwersytetu Opolskiego nazwał go pierwszym stomatologiem Rzeczypospolitej, ponieważ Antoni Cieszyński był twórcą polskiej stomatologii i jednym z jej światowych pionierów. Czytaj więcej

366. rocznica ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza

366 lat temu, 1 kwietnia 1656 r., w czasie potopu szwedzkiego, król polski Jan Kazimierz w katedrze lwowskiej podczas mszy świętej odprawianej przez nuncjusza Pietro Vidoniego przed obrazem Matki Bożej Łaskawej  złożył ślubowanie, które w dziejach naszego narodu zapisały się jako „śluby lwowskie”. W tym czasie nasz kraj był prawie w całości opanowany przez sprzymierzonych Szwedów i Rosjan. Czytaj więcej

Janina Łada – Walicka (1885-1935) – ułanka, działaczka narodowa we Lwowie

Wzięła udział w wojnie polsko-ukraińskiej o granice i w 1918 r. bohatersko walczyła o Lwów. W wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. walczyła jako ułanka w II Ochotniczym Szwadronie Śmierci z III dywizjonu jazdy Małopolskich Oddziałów Armii Ochotniczej. Brała udział w bitwie pod Chodaczkowem, po której, za męstwo i odwagę,  dostała awans do stopnia kaprala. Czytaj więcej

Wiktor Paweł Nechay de Felseis – 127. rocznica urodzin wybitnego polskiego geologa i geografa

Był polskim geologiem, geografem, pedagogiem, dyrektorem I Polskiego Gimnazjum w Bytomiu, kustoszem Muzeum Śląskiego w Katowicach, porucznikiem rezerwy Wojska Polskiego i ofiarą zbrodni katyńskiej. Czytaj więcej

185. rocznica urodzin Walerego Łozińskiego (1837-1861)

Był lwowskim romantykiem. Zginął w pojedynku o kobietę. Miał talent literacki. Po mistrzowsku łączył gawędę z faktami historycznymi, sensacją i przygodą. W swojej twórczości dotykał tematów trudnych, narodowych przez co jego dzieła były poddawane ostrej cenzurze. I choć nigdy nie wrócił na literackie salony, to warto poznać jego twórczość i zgłębić czasy, o których tak pięknie potrafił opowiedzieć. Czytaj więcej

90. rocznica sprawy Gorgonowej i najgłośniejszego zabójstwa w II RP

W nocy z 30 na 31 grudnia 1931 r. w swoim pokoju została zabita Lusia – 17-letnia Elżbieta Zarembianka, córka lwowskiego architekta Henryka Zaremby. Za zbrodnię Sąd skazał guwernantkę Ritę Gorgonową, właśc. Emilię Margeritę Gorgon, która żyła w nieformalnym związku z Zarembą. Zabójstwo, a następnie proces poszlakowy były szeroko komentowane i uznane za najgłośniejszy proces sądowy II Rzeczypospolitej. W latach 1932-1934 sprawą żyła cała opinia publiczna. Czytaj więcej

Jan Jaśkiewicz (1749-1809) – chemik, lekarz, baloniarz, eksplorator złóż węgla kamiennego w okolicach Siewierza

Należy do grona najwybitniejszych naukowców polskiego Oświecenia. Był chemikiem i lekarzem nadwornym króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przede wszystkim jednak, razem z Hugonem Kołłątajem i Janem Śniadeckim opowiedział się za reformą polskiej nauki. Organizował Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, który założono w  1783 r. Był twórcą polskiego słownictwa naukowego w mineralogii. Do jego zasług należy m.in. rozpowszechnienie badań Antoine’a Lavoisiera, który wyjaśnił rolę tlenu w procesie spalania. Był pionierem baloniarstwa. Pod koniec życia Jaśkiewicza zafascynował węgiel kamienny. Czytaj więcej

Józef Oxiński (1840-1908) – powstaniec styczniowy

Józef Oxiński herbu Oksza urodził się 19 marca 1840 r. w Płocku. Był polskim inżynierem i dowódcą oddziału powstańczego w 1863 r. Ukończył Instytut Agronomiczny w Marymoncie (obecnie Warszawa). W 1860 r. włączył się w działalność konspiracyjną i niepodległościową – należał do stronnictwa „czerwonych”. W 1861 r. wyjechał do Włoch i 16 grudnia 1861 r. wstąpił do Polskiej Szkoły Wojskowej w Genui, potem w Cuneo, gdzie przebywał do jej zamknięcia w sierpniu 1862 r. Po powrocie do kraju rzucił się w wir przygotowań do powstania. Czytaj więcej

184. rocznica urodzin Artura Grottgera (1837-1867) – wybitnego przedstawiciela malarstwa historycznego

Był wybitnym polskim artystą malarzem, jednym z czołowych przedstawicieli romantyzmu w malarstwie polskim, który zilustrował dramat współczesnego mu pokolenia. Nasze wyobrażenie o Powstaniu Styczniowym, to głównie Jego bardzo sugestywne obrazy… Grottger przez swoje krótkie życie realizował Norwidowski postulat organizowania świadomości narodowej. Czytaj więcej

133. rocznica urodzin Andrzeja Małkowskiego (1888-1919) – twórcy polskiego harcerstwa

Był jednym z twórców polskiego skautingu, wybitnym instruktorem i teoretykiem harcerstwa, działaczem polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych. Traktował skauting jako nowy styl życia i metodę odrodzenia młodzieży. W czasach PRL postaci Andrzeja i Olgi Małkowskich wykreślono z przestrzeni publicznej. W 1968 r. kardynał Karol Wojtyła odprawił mszę św. za wybitnych harcerzy. Po powstaniu „Solidarności” w 1980 r .powoli postać Małkowskiego i jego żony zaczynała wracać na zasłużone miejsce w historii. Czytaj więcej

197. rocznica urodzin Juliusza Kossaka (1824-1899)

Był wybitnym polskim malarzem, rysownikiem i ilustratorem. Specjalizował się w malarstwie historycznym i batalistycznym. Malował małoformatowe dzieła głównie techniką akwarelową. Był jednym z inicjatorów utworzenia w Krakowie Muzeum Narodowego. Uważany jest za twórcę polskiego malarstwa batalistycznego, mistrza techniki akwarelowej, klasyka malarstwa literackiego. Ulubionym tematem jego sztuki były sceny z rycerskiej przeszłości Polaków, a wyjątkowe miejsce w jego twórczości zajmują kompozycje, w których głównym podmiotem jest koń. Podobnie jak Henryk Sienkiewicz w literaturze, Kossak za pomocą pędzla i farb kształtował narodową wyobraźnię historyczną. Czytaj więcej

Profesor Mariusz Patelski: Harcerze w walkach o Lwów i Małopolskę Wschodnią (1918-1919)

Początki harcerstwa polskiego łączą się nierozerwalnie ze Lwowem. Tu w 1909 r. w “Słowie Polskim”, opublikowano pierwszy artykuł na temat skautingu (Edmund Naganowski “Bi-bi” i “Bi-es”). W tym mieście Andrzej Małkowski przetłumaczył dzieło Roberta Baden-Powella “Scouting for Boys” oraz wydał pierwszy numer “Skauta” – czasopisma obejmującego swym zasięgiem polskie ziemie wszystkich zaborów. W stolicy Galicji, w maju 1911 r., powstała Naczelna Komenda Skautowa oraz cztery drużyny skautowe (I Lwowska Drużyna Skautowa (LDS) pod komendą Czesława Pieniążkiewicza, II LDS Franciszka Kapałki, żeńska III LDS pod komendą Olgi Drahonowskiej oraz IV LDS Andrzeja Baternay’a). Tutaj wreszcie, w siedem lat później, lwowscy harcerze udowodnili swą postawą przywiązanie do Ojczyzny, współtworząc legendę lwowskich “Orląt”. Czytaj więcej