Archiwum Tagu: literatura

517. rocznica urodzin Mikołaja Reja (1505-1569)

Był polskim poetą i prozaikiem renesansowym, politykiem oraz teologiem ewangelickim. Mikołaj Rej był jednym z pierwszych poetów piszących w języku polskim, a swoje pisarstwo uważał za odpowiedzialną misję społeczną. Założył miasta: Rejowiec i Oksę oraz liczne wsie. Choć nie był humanistą w naukowym rozumieniu tego słowa, zawdzięcza się mu upowszechnienie idei humanitas w polskiej kulturze. Długo uznawano go za „ojca literatury polskiej” przez wielbicieli nazywany także – za sprawą moralitetu Wizerunk – „polskim Dantem„. Pomimo znaczącego wkładu, jaki przypisuje się Rejowi w rozważaniach na temat początków literatury narodowej, zdaniem wielu współczesnych badaczy pozostaje on twórcą wciąż nie poznanym. Większość obiegowych opinii na temat Reja w dalszym ciągu pochodzi z błędnego wizerunku „rubasznego, niewykształconego prostaka” jaki przypisała mu tradycja. Czytaj więcej →

185. rocznica urodzin Walerego Łozińskiego (1837-1861)

Był lwowskim romantykiem. Zginął w pojedynku o kobietę. Miał talent literacki. Po mistrzowsku łączył gawędę z faktami historycznymi, sensacją i przygodą. W swojej twórczości dotykał tematów trudnych, narodowych przez co jego dzieła były poddawane ostrej cenzurze. I choć nigdy nie wrócił na literackie salony, to warto poznać jego twórczość i zgłębić czasy, o których tak pięknie potrafił opowiedzieć. Czytaj więcej →

61 lat temu zmarł Ferdynand Goetel (1890-1960) – jeden z najwybitniejszych z i najbardziej popularnych prozaików II RP. Wyklęty za prawdę o Katyniu

Był świadkiem katyńskim, wybitnym polskim prozaikiem, dramatopisarzem, publicystą i działaczem politycznym. Był członkiem Polskiej Akademii Literatury od 1935 r., działaczem polskiego PEN Clubu i Związku Zawodowego Literatów Polskich, laureatem Złotego Wawrzynu PAL. Z zamiłowania był taternikiem. Pisał poczytne książki podróżnicze. Był również współautorem (drugim był Andrzej Strug) filmu Pan Tadeusz w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.

Miał swoje polityczne kredo: „jestem Polakiem, synem narodu pozbawionego wolności i wydanego na pastwę demoralizację wskutek egoizmu innych społeczności ludzkich”, któremu był wierny przez całe swoje trudne życie. Czytaj więcej →

175. rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza (1846-1916) – wybitnego pisarza, który „krzepił i dźwigał ducha narodowego”

Był jednym z najwybitniejszych pisarzy polskich. Przez współczesnych uznawany był za duchowego wodza narodu. Zdobył światową sławę. Rozsławił Polskę. Wierzył, że „idea Ojczyzny powinna zajmować pierwsze miejsce w duszy i w sercu człowieka”. Był dla czytelników „otuchą, podporą i dźwignią”. Jak stwierdził Adam Grzymała-Siedlecki w artykule z okazji 70. rocznicy urodzin Sienkiewicza („Tygodnik Ilustrowany” 196 nr 12): – „W twórczości Sienkiewicza zbiegło się wszystko, co stanowi dorodność polskiego bytu, jasność i wdzięk ojczystej naszej jaźni”. Przy tym wszystkim Sienkiewicz był ufny i życzliwy, a także szczodry, otwarty i bezinteresowny. Czytaj więcej →

174. rocznica urodzin Władysława Bełzy (1847-1913) – poety, który wierzył w Polskę

Nazywany jest „piewcą polskości”, „narodowym poetą dzieci”, „poetą, który uczył dzieci najlepiej kochać Polskę”, twórcą, który „miał świadomość konieczności wypełniania poprzez swoją twórczość narodowej powinności” i podtrzymywania ducha narodowego. Wyznawał zasadę, że „z przeszłości przyszłość rośnie”. Uformowała go klęska powstania styczniowego i przekonanie o słuszności walki. Z rozmysłem więc wybrał „cierniowe życie śpiewaka” i do końca życia wierzył w Polskę i uczył młodych Polaków kochać Ojczyznę, aby ją odzyskali i uczynili znów wielką.

Władysław Bełza był postacią fascynującą i niezwykle skromną. Sam pomniejszał swoje zasługi dla kultury polskiej. Był płodnym poetą, dziennikarzem, encyklopedystą, wydawcą i społecznikiem, a z jego wielkiego dorobku znany jest tylko jeden wiersz napisany w 1900 r. – „Katechizm polskiego dziecka”. Bełza bynajmniej nie jest autorem tego jednego wiersza, choć tylko za ten utwór należy mu się pomnik. Czytaj więcej →

111. rocznica śmierci Marii Konopnickiej (1842-1910)

Należy do jednych z najważniejszych postaci życia kulturalnego Polski. Była polską poetką i nowelistką okresu realizmu, krytykiem literackim, publicystką, tłumaczką i feministką Używała. ps. Jan Sawa, Marko, Jan Waręż. Była odważną i niezwykłą kobietą o szerokich horyzontach. Współtworzyła świadomość narodową Polaków. Na przełomie 1907 i 1908 r. stworzyła „Rotę”, która stała się „hymnem grunwaldzkim” w 1910 r. z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Wiersz ten, do którego muzykę napisał Feliks Nowowiejski zdobył ogromną popularność – tak wielką, że uznaje się go za największą zasługę życia Konopnickiej. Kazimierz Przerwa-Tetmajer napisał: „Rotą Marii Konopnickiej zmartwychwstawa Polska dzisiejsza. Należy się jej za ten wiersz od narodu pomnik. Nie czas jednak na pomniki spiżowe. Niech zmartwychwstała Polska wniesie Marii Konopnickiej „twórczyni Roty”, pomnik przez wydawnictwo ze składek publicznych jej imienia „Książki o Polsce” dla dzieci włościańskich i robotniczych do rozdawania im darmo w milionie egzemplarzy”. Czytaj więcej →

183. rocznica urodzin Adama Asnyka (1838-1897) – poety-filozofa, obieżyświata, który kochał Tatry

Był wybitnym polskim poetą i dramatopisarzem. Niemcy podczas okupacji hitlerowskiej uznali jego twórczość za niebezpieczną i przeznaczoną do zniszczenia. Nic dziwnego, bo Asnyk w swojej twórczości wyrażał tęsknotę za „siłą ducha” i pragnienie odrodzenia „duszy współczesnej”. Choć jest patronem wielu szkół, ulic i osiedli w Polsce za sprawą swojej spuścizny literackiej, to trzeba pamiętać, że Adam Asnyk był też publicystą, wydawcą i działaczem patriotycznym, członkiem Rządu Narodowego w czasie powstania styczniowego. Kochał podróże i Tatry. Czytaj więcej →

437. rocznica śmierci Jana Kochanowskiego (1530-1584)

Jego twórczość, to „przewrót kopernikański” w polskiej literaturze. Był wybitnym poetą polskim i jednym z najwybitniejszych poetów renesansu w Europie. Przedstawicielem filozofii eklektycznej i głębokiej wiary w Boga – łączącym tradycję antyku i chrześcijaństwa. Badacze podkreślają, że język i styl Kochanowskiego przyczyniły się do rozwoju polskiego języka literackiego. Czytaj więcej →