Archiwum Kategorii: Historia

Historia pamięci – 78. rocznica przybycia I transportu powstańców warszawskich do Stalagu 344 Lamsdorf

Od 78 lat, pod pomnikiem Powstańców Warszawskich na terenie Miejsca Pamięci w Łambinowicach licznie zgromadzeni pochylają głowy i w zadumie oddają cześć Powstańcom Warszawskim, jeńcom Stalagu 344 Lamsdorf. Czytaj więcej →

Aleksander von Humboldt na Śląsku i Słońsku. Zaginiony raport przyjaciela Polaków

Czy jeden z największych przyrodników świata miał istotny wpływ na rozwój nauki polskiej, począwszy od XVIII wieku aż po współczesność? Potocznie znany jest jedynie fakt, iż Aleksander von Humboldt odwiedził kopalnię srebra w Tarnowskich Górach i kopalnię soli w Wieliczce. Jaki był cel „odwiedzin” Humboldta na Śląsku i w Galicji? Takimi „nieistotnymi” błahostkami interesują się jedynie pasjonaci. Czytaj więcej →

410. rocznica urodzin Jeremiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1612 -1651)

Jest jedną z najsłynniejszych i najciekawszych polskich postaci historycznych XVII wieku. Zwany był Jaremą i Młotem na Kozaków. Swoistą nieśmiertelność zapewnił mu Henryk Sienkiewicz w swojej Trylogii, w której pokazał go jako okrutnika, ale patriotę i obrońcę polskich tradycji. Był księciem na Wiśniowcu, Łubniach i Chorolu, energicznym dowódcą wojsk koronnych, wojewodą ruskim, starostą przemyskim, przasnyskim, nowotarskim, hadziackim i kaniowskim oraz ojcem króla polskiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Czytaj więcej →

139. rocznica urodziny Maksymiliana Basisty (1883-1967) – powstańca śląskiego

Przyszło mu być klinem wbitym w Niemców na Śląsku. W Bottrop w Niemczech założył towarzystwo gimnastyczne „Sokół” i chór „Wyspiański”. Gdy osiadł w Rybniku organizował tam polskie towarzystwa śpiewacze i księgarnię. Szybko stworzył też sieć polskich księgarń i bibliotek na historycznym Górnym Śląsku. Czytaj więcej →

188. rocznica śmierci Josepha Marie Jacquard’a (1752-1834)

Był wybitnym tkaczem, wynalazcą, konstruktorem maszyny do wiązania nici. Od jego nazwiska nazywamy tkaniny tworzone przy pomocy tych maszyn – tkaninami żakardowymi. Skonstruowana przez niego maszyna pozwoliła tkaczom tworzyć luksusowe tkaniny jedwabne w skomplikowane wzory, które cieszyły się ogromną popularnością i przynosiły ogromne zyski na całym świecie. Wymyślony przez Jacquarda sposób sterowania maszyną żakardową stanowi pierwowzór pamięci (karty perforowane) komputera. Czytaj więcej →

Mariusz Patelski: polsko-niemieckie zmagania o „Środkowy Śląsk” – sprawa przyłączenia powiatu namysłowskiego i sycowskiego do Polski (1919-1922)*

W ciągu XIX w. znaczna część Dolnego Śląska uległa stopniowej germanizacji. Jedynie wschodnie ziemie tego regionu, aż do początków XX w., zachowały polski charakter i, wedle niemieckich spisów ludności, dominował tu język polski. Do takich terenów zaliczano powiat sycowski i namysłowski oraz częściowo brzeski. W powiecie sycowskim, wedle spisu z 1905 r., mieszkało 46 960 osób, z tego język polski deklarowało 20 150, co stanowiło około 43% całej populacji. W powiecie namysłowskim w tym czasie żyło 33 732 mieszkańców, z czego 9 271 osób (27,5 %) deklarowało język polski. Mimo znacznej liczby ludności, która posługiwała się na co dzień językiem polskim w gwarze dolnośląskiej, ruch polski na tym terenie rozwijał się bardzo wolno i, w przeciwieństwie do Górnego Śląska, nie stanowił znaczącej siły społeczno-politycznej. Czytaj więcej →

161. rocznica urodzin Feliksa „Manggha” Jasieńskiego (1861-1929) – wybitnego kolekcjonera i znawcy sztuki japońskiej

Zapisał się na kartach dziejów Polski przede wszystkim jako znawca i mecenas sztuk oraz posiadacz pokaźniej kolekcji sztuki japońskiej, która odegrała pionierską rolę w poznaniu przez Polaków kultury Japonii. Miał niezwykle interesującą osobowość i nieprzeciętny intelekt. Był uznanym krytykiem sztuki, krytykiem muzycznym, publicystą i hojnym mecenasem artystów. Czytaj więcej →

Henry Morton Stanley (1841-1904)

Był walijskim dziennikarzem, pisarzem, żołnierzem, a przede wszystkim poszukiwaczem przygód i badaczem Afryki. Imię i nazwisko przyjął na cześć swojego mentora, którego poznał na emigracji w USA. Był bożyszczem kobiet, które chłonęły jego relacje z wypraw drukowane i przedrukowywane w większości liczących się ówcześnie tytułów gazet. Czytaj więcej →

210. rocznica urodzin wybitnego zegarmistrza Antoniego Patka (1812-1877)

Był barwną postacią, której przyszło pełnić wiele ról, z których najważniejszą okazało się bycie światowej sławy polskim zegarmistrzem, założycielem istniejącej do dziś firmy Patek Philippe & Co – pierwszej firmy na świecie produkującej masowo zegarki kieszonkowe oraz jedne z najbardziej ekskluzywnych zegarków na świecie. Nałogowym kolekcjonerem zegarków marki Patek był m.in. car Rosji Mikołaj II. W 2001 r. w Genewie otwarto muzeum firmy  Patek Philippe & Co. Czytaj więcej →

264. rocznica urodzin Zygmunta Bogacza (1758-1800) – hutnika i współpracownika Johna Baildona

Był polskim hutnikiem, współpracownikiem sławnego Johna Baildona. Cieszył się opinią wybitnego znawcy hutnictwa, był wysoko ceniony przez Fryderyka Wilhelma Redena, śląskiego starostę górniczego i jednego z pionierów śląskiego przemysłu. Czytaj więcej →

167. rocznica śmierci Piotra Miachałowskiego (1800-1855) – genialnego artysty malarza

Jest uznawany za głównego przedstawiciela romantyzmu w malarstwie polskim. Jego obrazami zachwycał się Pablo Picasso, kiedy odwiedził Muzeum Narodowe podczas swojego pobytu w Warszawie. Był wybitnym polskim malarzem, uczestnikiem powstania listopadowego, organizatorem życia społecznego i gospodarczego. Czytaj więcej →

140. rocznica urodzin Antoniego Cieszyńskiego (1882-1941) – pioniera stomatologii

Jego dokonania otworzyły przed rentenologią stomatologiczną nowe możliwości i usprawniły proces diagnostyki. Profesor Cieszyński jest autorem prawa Cieszyńskiego-Diecka, które do dziś figuruje w podręcznikach stomatologii. To dzięki niemu można wykonać zdjęcia rentgenowskie zębów o rzeczywistej długości. To wreszcie on stworzył pierwszy w świecie atlas radiologii stomatologicznej i opracował systematykę techniki wykonywania zdjęć RTG wewnątrz- i zewnątrzustnych. Mariusz Patelski, Profesor Uniwersytetu Opolskiego nazwał go pierwszym stomatologiem Rzeczypospolitej, ponieważ Antoni Cieszyński był twórcą polskiej stomatologii i jednym z jej światowych pionierów. Czytaj więcej →

Joanna Żubr – pierwsza dama Orderu Virtuti Militari

Była pierwszą Polką odznaczoną krzyżem Virtuti Militari. Była również pierwszą kobietą w wojsku polskim, która dostała awans do stopnia sierżanta. Była strzelcem, żołnierzem Armii Księstwa Warszawskiego, uczestniczką wojen napoleońskich. Walczyła w 17 bitwach i oblężeniach. O Polskę walczyła w męskim przebraniu, ukrywając swą płeć. Czytaj więcej →