Należy do grona najwybitniejszych naukowców polskiego Oświecenia. Był chemikiem i lekarzem nadwornym króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przede wszystkim jednak, razem z Hugonem Kołłątajem i Janem Śniadeckim opowiedział się za reformą polskiej nauki. Organizował Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, który założono w 1783 r. Był twórcą polskiego słownictwa naukowego w mineralogii. Do jego zasług należy m.in. rozpowszechnienie badań Antoine’a Lavoisiera, który wyjaśnił rolę tlenu w procesie spalania. Był pionierem baloniarstwa. Pod koniec życia Jaśkiewicza zafascynował węgiel kamienny.
Jan Dominik Piotr Jaśkiewicz urodził się 6 lipca 1749 r. we Lwowie w rodzinie ormiańskiej. Był doktorem medycyny Uniwersytetu Wiedeńskiego (1775 r.) i od 1783 r. nadwornym lekarzem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a także profesorem chemii i historii naturalnej w Szkole Głównej Koronnej.
W latach 1780-1781 odbył podróż naukową do Austrii, południowych Niemiec i Francji. Odwiedził zakłady naukowe, kopalnie i odsłonięcia geologiczne. W 1782 r. podczas wyprawy naukowej z lekarzem, Pawłem Czenpińskim, robił obserwacje geologiczne i botaniczne na południowo-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich i w okolicach Krakowa. Pobrane wówczas próbki badał w zorganizowanym przez siebie laboratorium. Zebrane próbki dendrologiczne znalazły się w Gabinecie Historii Naturalnej Szkoły Głównej Koronnej dając początek (obecnemu) Ogrodowi Botanicznemu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
W dniu 1 kwietnia 1784 r. Jaśkiewicz wraz z Janem Śniadeckim wypuścili balon w powietrze Eksperyment odbył się w Krakowie – był on drobiazgowo przygotowany i naukowo opracowany. Warto wspomnieć, że pierwszy balon w Polsce wypuścił w Warszawie w dniu 12 lutego 1784 r. Stanisław Okraszewski, a niedługo po Jaśkiewiczu i Śniadeckim, w dniu 3 czerwca 1784 r. w Lyonie pierwszą podróż powietrzną balonem odbyła kobieta – nieustraszona Elisabeth Thible.
25 czerwca 1787 r. wygłosił w Krakowie, w obecności króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, wykład na temat rozwoju geologicznego Ziemi, ilustrując swoje rozważania przykładami zebranymi na Kielecczyźnie i w okolicach Krakowa. Przedstawione poglądy różniły się od obowiązującej kosmogonii biblijnej. W tym samym roku Jaśkiewicz wycofał się z pracy naukowej i osiadł w Pończowie jako lekarz domowy rodziny Wielopolskich. W latach 1789-1790 był doradcą Komisji Skarbu Koronnego do spraw robót górniczych. Wówczas zafascynował go węgiel kamienny. Sporządził mapę pokładów złóż węgla w okolicy Siewierza i zaprojektował kopalnię. Rozpoczął też próbną eksploatację węgla w okolicy Siewierza. Podjął jedne z pierwszych prób otrzymania koksu.
Po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r. został szefem Wydziału Instrukcji Narodowej Rady Najwyższej Narodowej. Potem zajmował się praktyką lekarską w Pińczowie i Krakowie. Zmarł 212 lat temu, 14 listopada 1809 r. w Krakowie.
Słownik polskich pionierów techniki pod red. Bolesława Orłowskiego, Katowice 1984, s. 89-90.
Polecamy:
http://www.ap.krakow.pl/konspekt/34/index.php?i=027
https://www.rp.pl/artykul/960786-Na-poczatku-byl-balon.html
https://www.pgi.gov.pl/images/stories/przeglad/pg_2009_06_15.pdf