Św. Błażej – święty od bólu gardła

Jest jednym z Czternastu Świętych Wspomożycieli, którzy niosą pomoc w różnych chorobach. Św. Błażej jest patronem cierpiących na ból gardła i dróg oddechowych. Jest idealnym świętym na czas obecnej pandemii. W ikonografii przedstawiany jest jako biskup, który błogosławi.

W dniu 3 lutego Kościół obchodzi pamiątkę męczeństwa św. Błażeja, lekarza i biskupa Sebesty pochodzącego z Cezarei Kapadockiej (Armenia), a prześladowanego za czasów cesarza Licyniusza w IV wieku. W Polsce najstarsze zapiski imienia świętego datowane są na 1206 rok – zapisano je jako Blasius. Pod koniec XIII stulecia imię pojawiło się jeszcze pod postacią Błaż, a w 1310 r. powstała forma znana do dziś, czyli Błażej. Najwięcej informacji o nim przekazał ks. Piotr Skarga w Żywotach świętych.

Święty Błażej uważany jest za patrona wielu zawodów: lekarzy, przemysłu wełniarskiego, handlarzy wełną, szewców, krawców, tkaczy, garbarzy, sztukatorów, piekarzy, murarzy, kapeluszników, muzykantów, wzywamy go w przypadku bólu gardła, kaszlu, krwotoków, wrzodów, kolek, bólu zębów. Jest też opiekunem zwierząt domowych i koni, a także jednym ze „świętych od pogody”, gdyż jego wstawiennictwo może zapobiec szkodom wyrządzonym przez wiatr.

Popularność świętego przejawiała się w ludowych zwyczajach. W dniu jego święta przepowiadano pogodę – do dziś zostały wróżby meteorologiczne:

„Deszcz na świętego Błażeja – słaba wiosny nadzieja”

albo

„Gdy śnieg na świętego Błażeja, pogodna będzie Wielka Niedziela”.

W dawnej Polsce w dzień św. Błażeja (zgodnie z rytem trydenckim) święciło się w kościołach czerwone jabłka i krążki z wosku, które stosowano później w domowych praktykach leczniczych i profilaktyce. Podczas Mszy św. kapłani podawali wiernym do ucałowania zapaloną, podwójną, związaną na krzyż święcę zwaną błażejką, której końce połączone były woskową pętlą. Odmawiali modlitwę

  „Prośmy Boga, który jest źródłem życia, o zdrowie gardła i o właściwe korzystanie z daru mowy, abyśmy go umieli używać na chwałę Bożą i pożytek ludzi”.

Następnie kapłan kropił wodą święconą zgromadzonych oraz świece. Następnie ksiądz błogosławiąc wiernych mówił:

„Za wstawiennictwem świętego Błażeja, biskupa i męczennika, niech Bóg zachowa cię od choroby gardła i wszelkiej innej dolegliwości. W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.

 

Obrzęd w takiej formie znany był w Polsce w XVI w. Zachował się jeszcze w początkach XX w. na Mazowszu, Kurpiach ,w Małopolsce i na Śląsku (szczególnie w okolicach Baborowa). Świece błażejki można zobaczyć w muzeach etnograficznych.

Obecnie liturgiczny obrzęd ku czci św. Błażeja przypadający na dzień 3 lutego ma rangę wspomnienia dowolnego. W wielu kościołach na Śląsku Opolskim błogosławi się świece ku czci św. Błażeja, a w niektórych udziela się nimi błogosławieństwa obecnym w świątyni wiernym, tradycyjnie dotykając gardła skrzyżowanymi świecami.

Modlitwa błogosławieństwa świec i wiernych:

„Wszechmogący, wieczny Boże, Ty stworzyłeś cały świat. Z miłości zesłałeś nam swojego Syna, Jezusa Chrystusa, narodzonego z Maryi Dziewicy, aby leczył nasze choroby duszy i ciała. Dając świadectwo wiary, święty Błażej, chwalebny biskup, zdobył palmę męczeństwa. Ty, Panie, udzieliłeś mu łaski leczenia chorób gardła. Prosimy Cię, pobłogosław te świece i spraw, aby wszyscy wierzący za wstawiennictwem świętego Błażeja zostali uwolnieni od chorób gardła i wszelkiego innego niebezpieczeństwa i zawsze mogli Tobie składać dziękczynienie. Przez Chrystusa, Pana naszego”.

Kapłan kropi wodą święconą  świece. Następnie wierni proszący o błogosławieństwo podchodzą do celebransa, który – posługując się świecami zgodnie z miejscowym zwyczajem – błogosławi ich mówiąc:

„Za wstawiennictwem świętego Błażeja, biskupa i męczennika, niech Bóg zachowa cię od choroby gardła i wszelkiej innej dolegliwości. W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.

 

Literatura:

Ogrodowska B., Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2009.

Pełka J. Polski rok obrzędowy. Tradycje i współczesność, Warszawa 1980.

Pośpiech J., Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku, Opole 1987.

Polecamy:

https://adeste.org/swiety-blazej-patron-na-czas-pandemii/

https://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/02-03a.php3

https://kosciol.wiara.pl/doc/490420.Sw-Blazej-na-bol-gardla