Rogalice to niewielka miejscowość w gminie Lubsza (powiat brzeski), położona na Równinie Oleśnickiej, na skraju Lasu Lubszańskiego stanowiącego część Stobrawskiego Parku Krajobrazowego. Atrakcją wsi był niegdyś zabytkowy park usytuowany przy byłym nadleśnictwie, z końca XIX w., w którym rosły dwa pomniki przyrody: dąb szypułkowy oraz rzadki okaz orzecha czarnego, który jest prawdziwą wizytówką miejscowości. Historyczne drzewo rośnie ok. 100 m na północ od skrzyżowania ulic w centrum wsi, na skraju dawnego parku, przy wielorodzinnym budynku mieszkalnym. Zdaje się, że mieszkańcy Rogalic nie bardzo mają świadomości wartości ich drzewa…

Pomnikowy egzemplarz orzecha czarnego (Juglans nigra) ma około 200 lat, 545 cm w obwodzie i 27,5 m wysokości. Od 1961 r. ma status pomnika przyrody. Drzewo ma walcowatą formę pnia, na którym widać listwy mrozowe. Pień w odziomkowej części jest silnie zbieżysty, oczyszczony z gałęzi do wysokości 5 m. Zdrowa korona ma kształt kulisty, a jej rozpiętość szacuje się na ok. 30 m. Liście są bardzo dekoracyjne, pierzaste długości do 50 cm, złożone z 15-23 listków, a owoce kuliste do 4 cm średnicy. Okaz pochodzi z Ameryki Północnej. Ma twarde drewno, zróżnicowane na jasny biel i ciemnobrązową twardziel, używane do wyrobów okien, mebli i instrumentów muzycznych.

Sławny rogalicki orzech czarny pamięta nie tylko czasy świetności nadleśnictwa, ale także kulturkampfu, kiedy to w latach 1871–1878 kanclerz Otto von Bismarck usiłował doprowadzić do ograniczenia wpływów kościoła katolickiego w państwie pruskim. Co ciekawe, w spisie powszechnym z 1905 r., podczas którego notowano wyznanie i język ojczysty, na 311 mieszkańców Rogalic było 5 katolików – pozostali to ewangelicy. Prawie wszyscy mieszkańcy byli dwujęzyczni tj. posługiwali się językami polskim i niemieckim, a trzy osoby mówiły tylko po polsku. W centrum wsi, przy głównej drodze, znajduje się również pomnik – kapliczka z 1872 r. upamiętniająca śmierć pięciu mieszkańców wsi, którzy zginęli „za króla i ojczyznę” w wojnie prusko francuskiej (1870-1871). Obok niej rośnie okazały dąb szypułkowy.

Po pomnikowym dębie szypułkowym, który miał ok. 400 lat (650 cm w obwodzie i 27 m wysokości) pozostał tylko pień, gdyż drzewo zawaliło się i runęło kilka lat temu.

Literatura:

Borkowski K., Polskie drzewa, Poznań 2014.

Pacyniak C., Najstarsze drzewa w Polsce, Warszawa 1992.

Zarzyński P., Tomasiak R., Borkowski K., Drzewa Polski. Najgrubsze, najstarsze, najsłynniejsze, Warszawa 2016.