Wanda Rutkiewicz (1943-1992) – wybitna himalaistka

Żyła tak jak chciała. Nigdy nie odpuszczała. Jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Polka weszła na Mount Everest, najwyższy szczyt Ziemi. Była też pierwszą kobietą na świecie, która zdobyła K2. Zdobyła osiem z 14 ośmiotysięczników. Zginęła w Himalajach podczas zdobywania 9 ośmiotysięcznika. 25 maja, tuż przed Dniem Matki o jej zaginięciu i śmierci dowiedziała się jej matka. Do końca życia na nią czekała… Wanda Rutkiewicz w wywiadach mówiła o sobie: „jeśli igram ze śmiercią, widocznie tego potrzebuję. Kocham przyrodę i ryzyko, one są częścią mojego życia”.

Urodziła się 14 lutego 1943 r. Była córką inżyniera Zbigniewa Błaszkiewicza i Marii z Pietkunów, którzy po II wojnie światowej, jako repatrianci z Litwy osiedlili się w Łańcucie, a następnie we Wrocławiu. Więzy rodzinne poluzował tragiczny wypadek, do którego doszło 29 marca 1948 r., kiedy to niewypał pocisku artyleryjskiego rozerwał na strzępy ciała trzech chłopców – w tym starszego brata Wandy – Jurka. Po tym zdarzeniu tata Wandy odsunął się od rodziny, a mama popadła w depresję. Rodzina stała się dysfunkcyjna, a Wanda musiała zbyt szybko dorosnąć…We Wrocławiu ukończyła II Liceum Ogólnokształcące i studia na Politechnice Wrocławskiej. Była elektronikiem. Góry pokochała wspinając się na skałkach w okolicach Jeleniej Góry. W 1962 roku ukończyła kurs taternicki w Tatrach. Po Tatrach były Alpy, Pamir i Himalaje. W 1968 roku wzięła udział w wyprawie w góry Norwegii, gdzie w zespole kobiecym dokonała pierwszego kobiecego wejścia filarem wschodnim na Trollryggen. Na Mount Everest weszła 16 października 1978 r. Tego samego dnia papieżem został Polak Karol Wojtyła. W czasie spotkania z Wandą Rutkiewicz powiedział: „Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko”.

Wanda ciągle się zakochiwała. 24 kwietnia 1970 r. wyszła za mąż za warszawskiego matematyka i alpinistę Wojciecha Rutkiewicza, zwanego w środowisku „Kiciusiem”. Nie znalazła szczęścia w małżeństwie. Nie miała dzieci. Ambicja pchała ją w góry. Żyła od wyprawy do wyprawy. O wspinaczce i swoich przemyśleniach często pisała w czasopismach o tematyce alpinistycznej. Była zdecydowaną rzeczniczką i zdeterminowaną realizatorką wspinaczkowej samodzielności kobiet. Była też autorką lub współautorką kilku książek. Zaginęła 12 maja 1992 r. podczas ataku szczytowego na Kanczendzongę, drugi co do wielkości szczyt w Himalajach i trzeci szczyt Ziemi. Jej ciała nie odnaleziono. Jest patronką szkół i ulic w Polsce.

Polecamy:

Matuszewska E., Uciec jak najwyżej. Niedokończone życie Wandy Rutkiewicz, Warszawa 2009.

Kamińska A., Wanda – opowieść o sile życia i śmierci. Historia Wandy Rutkiewicz, Warszawa 2017.