Franciszek Mikołaj Lazar (1881-1969)- powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, burmistrz Byczyny

Urodził się 4 grudnia 1881 r. w Chropaczowie koło Świętochłowic jako syn hutnika. Dzieciństwo spędził w Lipinach, gdzie ukończył szkołę średnią. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie ale ze względu na ciężką sytuację materialną przerwał studia. W latach 1899-1913 był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a w 1905 r. założył Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe „Samopomoc” w Lipinach.

Podczas I wojny światowej, jako żołnierz armii niemieckiej, walczył na froncie zachodnim i działał w ruchu rad żołnierskich i należał do związku „Spartakusa”. W styczniu 1919 r. współorganizował Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska i wszedł w skład jej Komitetu Wykonawczego. Wziął udział w I powstaniu śląskim i w sierpniu 1919 r. został aresztowany i skazany wyrokiem sądu wojskowego w Raciborzu na rok więzienia w obozie w Świętoszowie. Zwolniono go z obozu na mocy amnestii w listopadzie 1919 r.

W 1921 r. aktywnie uczestniczył w kampanii plebiscytowej. W latach 1922-1932 był naczelnikiem gminy w Lipinach. Działał w ZPŚl, ZW PCK i Ochotniczej Straży Powstańczej. Podczas II wojny światowej działał w ruchu oporu i był współorganizatorem ZWZ-AK na Śląsku. Dnia 2 kwietnia 1945 r. został pierwszym powojennym burmistrzem Byczyny. Funkcję tę pełnił do 7 grudnia 1948 r. Zmarł 19 czerwca 1969 r. i został pochowany na miejscowym cmentarzu przy ul. Poznańskiej w Byczynie. Od 1993 r. jedna z ulic w mieście nosi jego imię.

Literatura:

Encyklopedia Powstań Śląskich, praca zbiorowa, Opole 1982