Pierwszy Opolski EtnoFestiwal przyciągnął tłumy osób spragnionych poznania lokalnych tradycji, zwyczajów i obyczajów. Wciągu dnia przez teren obiektu przewinęło się ponad 7 tysięcy osób, z czego najwięcej między godziną 14.00 a 17.00. Sporo osób przyciągnął też nocny pokaz mappingowy na elewacji zamku niemodlińskiego. Okazało się, że podwoje książęcego zamku w Niemodlinie są idealnym miejscem do ekspozycji nie tylko dziedzictwa materialnego, ale także niematerialnego i archeologicznego oraz szeroko rozumianej sztuki i kultury. Impreza spełniła oczekiwania organizatorów, którzy już zapowiadają kolejne edycje EtnoFestiwalu w Niemodlinie.
W Niemodlinie Narodowy Instytut Dziedzictwa Narodowego świętował 60-lecie swojej misji. Pokazano działalność Oddziału Terenowego NID w Opolu w zakresie dziedzictwa niematerialnego i Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a także otwarto wystawę plenerową pt. „Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa”. Z tej okazji o godz. 14.00 odbyła się konferencja prasowa, w której m.in. udział wzięły: Elżbieta Ofat, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Elżbieta Molak, Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków, prof. Katarzyna Smyk, Przewodnicząca Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także Dorota Koncewicz, Burmistrz Niemodlina i Joanna Kardasińska, Prezes Fundacji na Rzecz Zamku Książęcego Niemodlin 1313.
– „Badamy i analizujemy wiedzę o polskich zabytkach oraz dziedzictwie niematerialnym, które stanowią o naszej tożsamości narodowej” – powiedziała m.in. Elżbieta Ofat, zastępca dyrektora Instytut Dziedzictwa Narodowego. – „Przez te ponad pół wieku mamy ich zebranych, zbadanych i opisanych ponad 700 tysięcy, co można sprawdzić na stronie internetowej www.zabytek.pl”. – dodała.
Pani Dyrektor pochwaliła również pracę opolskiego oddziału Instytutu. Nie szczędziła również słów zachwytu i podziwu dla naszego regionu.
– „Opolszczyzna jest bardzo bogata w dziedzictwo niematerialne i bardzo obecna w działalności Narodowego Instytutu Dziedzictwa” – stwierdziła dyrektorka. – „Możecie być państwo z siebie dumni, z waszego dziedzictwa, z waszych zwyczajów, obyczajów i tradycji, które przekazujecie z pokolenia na pokolenie. Niezwykle ważne jest to, że nie tylko je kultywujecie, ale jeszcze się nimi dzielicie” – dodała Elżbieta Ofat.
Do tych słów odniosła się również prof. Katarzyna Smyk, wybitna badaczka terenowa i wykładowczyni akademicka z Instytutu Nauk o Kulturze Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie, która przewodniczy Radzie ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
– „Na pewno Opolszczyzna jest wyjątkowa. Jest w awangardzie. Można powiedzieć, że Opolszczyzna łyknęła bakcyla. Opolszczyzna, czyli ludzie, którzy widzą, że dla wzmocnienia wspólnoty lokalnej bardzo ważnym czynnikiem jest też dziedzictwo” – powiedziała prof. Katarzyna Smyk.
Następnie o zabranie głosu prowadząca Etnofestiwal Magdalena Antoszak z TVP3 Opole poprosiła panią Elżbietę Molak, Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W swoim wystąpieniu pani konserwator mówiła o wieloletniej, owocnej współpracy, pomiędzy Oddziałem Terenowym NID w Opolu a służbami jej podległymi. Podkreśliła, niezwykle ważną misję jaką Instytut realizuje. Jako organ specjalistyczny sporządza opinie, ekspertyzy, studia, które służą pracownikom WUOZ w Opolu. Odgrywa ważną rolę w wartościowaniu obiektów zabytkowych, jest stałym wsparciem w codziennej działalności urzędu konserwatorskiego.
Dobrą współpracę z Narodowym Instytutem Dziedzictwa podkreślały również Dorota Koncewicz, Burmistrz Niemodlina i Joanna Kardasińska, Prezes Fundacji na rzecz Zamku Książęcego Niemodlin 1313. Na koniec swojego wystąpienia Prezes Kardasińska zapowiedziała tort urodzinowy NIDu, który Dyrektor Elżbieta Ofat dzieliła szablą.
Następnie Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa w towarzystwie pracowników oddziału terenowego, a także Burmistrz Niemodlina otwarła uroczyście rondo im. Narodowego Instytutu Dziedzictwa na obwodnicy miasta.
Przez cały dzień można było odwiedzać stoiska opolskich twórców ludowych, lokalnych zielarek, rzemieślników i artystów. Można było wziąć udział w licznych warsztatach: malowania wzoru opolskiego, drapania kroszonek, wicia wianków, plecenia koszy z wikliny, rzeźbienia w drewnie lipowym, czy lepienia naczyń z gliny. Na EtnoFestiwalu można było również popróbować sił w haftowaniu tradycyjnego wzoru dobrzeńskiego, malowaniu wzoru opolskiego na porcelanie, czy w skubaniu pierza. Dużą atrakcją były zajęcia edukacyjne prowadzone przez leśników z Nadleśnictwa Tułowice, drapieżne ptaki prezentowane przez panią Martę Węgrzyn oraz warsztaty zielarskie i florystyczne. Na wielu stoiskach zwłaszcza gospodyń z Dobrzenia Wielkiego, Niemodlina i Rozmierzy królowały oczywiście zioła! Można było również zwiedzić niemodliński zamek, a chętnych nie brakowało.
Chwalono się również niezwykle bogatym dziedzictwem kulinarnym, w którym główną rolę odgrywał oczywiście niemodliński karp.
O godzinie 16.00 zabrzmiały rogi Zespołu Sygnalistów Myśliwskich Techniku Leśnego w Tułowicach pod kierunkiem Pawła Zmorawskiego, Zastępcy Nadleśniczego w Nadleśnictwie Tułowicach. Na scenę wyszła piękna Magdalena Antoszak, dziennikarka TVP 3 Opole i przywitała gości. Zabytkową karetą wjechali Dorota Koncewicz, Burmistrz Niemodlina, Elżbieta Ofat, Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa i Antoni Konopka, członek Zarządu Województwa Opolskiego.
Po oficjalnych przemówieniach, Dyrektor Elżbieta Ofat wręczyła ministerialne odznaczenia „Za opiekę nad Zabytkami” dla pracowników Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Opolu. Dwustopniowa (złota i srebrna) odznaka „Za opiekę nad zabytkami” ustanowiona została w 1962 r. na mocy art. 72 ustawy z dnia 15 lutego 1962 o ochronie zabytków i o muzeach (Dz. U. nr 10 poz 48) „za zasługi położone dla ochrony dóbr kultury” (art. 72 ust 1). Odznakę nadał Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego zasłużonym w działalności konserwatorskiej. W imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego złota odznaką został uhonorowany pan Grzegorz Naumowicz, który przez lata był pracownikiem Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu, Powiatowym Konserwatorem Zabytków w Kędzierzynie-Koźlu, a obecnie stoi na straży dziedzictwa realizując misję Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Srebrną odznaką uhonorowano panią Katarzynę Latochę, która spełnia się jako zabytkoznawca, historyk sztuki i twórczyni ludowa pracując w Opolskim NIDzie.
Następnie dyrektor Elżbieta Ofat wręczyła podziękowania za współpracę przy organizacji obchodów Jubileuszu 60-lecia misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz dbałość o zachowanie materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego Opolszczyzny.
Po części oficjalnej nastąpił przegląd opolskiego dziedzictwa niematerialnego, które w ostatnich dwóch latach zostało wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Przegląd ten prowadziły prof. Katarzyna Smyk i ceniona opolska pisankarka Helena Wojtasik, prezes Stowarzyszenia Twórców Ludowych Oddział w Opolu. Prezentację opolskich tradycji umilała muzyka w wykonaniu Grzegorza Płonki i pań z zespołu ludowego „Dobrzenianki”.
Spore tłumy przyciągnęły warsztaty kulinarne, podczas których można było poznać sekretne przepisy na pyszne potrawy z karpiem w roli głównej, z którego słynie Niemodlin, ale także ich posmakować. Kolejne punkty bogatego programu to wspólne układanie dywanu kwietnego, koncert Julii Doszny w zamkowej kaplicy.
I Opolski Etnofestiwal zakończył nocny pokaz mappingowy, podczas którego można było zobaczyć niematerialne dziedzictwo Opolszczyzny na elewacji niemodlińskiego zamku.Pokaz przygotowała grupa młodych ludzi, których połączyła miłość do sztuki, nowych technologii i wyrażania siebie. Światłem opowiadają historie, w tym przypadku historię kręgu życia zamkniętą w kwiatach i naturze. Nocą oświetlają to, co ukryte, pokazując magię miejsc i piękno zabytków. W Niemodlinie wyczarowali ze świateł to jak sami odbierają dziedzictwo niematerialne.
Warto zapamiętać, że organizatorami I Opolskiego EtnoFestiwalu byli Fundacja na Rzecz Zamku Książęcego Niemodlin 1313, Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz gmina Niemodlin. Partnerami wydarzenia byli m.in.: Lasy Państwowe, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Opolska Grupa Rybacka, Kwiaciarnia „Zielona Gęś”, Fundacja „Opolskie Dziouchy”, Tułowicki Ośrodek Kultury, Instytut Śląski w Opolu. Nasza Fundacja przygotowała pokaz prac Mistrza Tradycji Teresy Soboty z Olszowej, warsztaty rzeźbiarskie Stanisława Pietrusy oraz wystawę malarstwa i grafik katowickiej artystki Małgorzaty Płonki.
Fotografie Paweł Uchorczak i Paweł Szpala
Relacje w mediach:
https://radio.opole.pl/101,608513,opolszczyzna-chwali-sie-swoim-dziedzictwem-etnop
Etnofestiwal w Niemodlinie – smacznie, kreatywnie i lokalnie [GALERIA]
Na Zamku w Niemodlinie otwarto wystawę oraz 1. opolski Etno Festiwal
https://opole.tvp.pl/61860049/zobacz-rozmowe-dnia-z-joanna-cicha-kuczynska
https://radio.opole.pl/124,8618,prof-katarzyna-smyk-opolskie-wnioski-sa-zazwycza&idf=809582