Był geniuszem. Wybitnym polskim wynalazcą-wizjonerem, konstruktorem samochodowym, inżynierem mechanikiem. Znawcy wymieniają go obok takich nazwisk jak Henry Ford i Ferdynand Porsche, ale w przeciwieństwie do nich nie był milionerem… Jego życiorys to gotowy scenariusz na przebój kinowy. W historii Tański zapisał się jako konstruktor pierwszego polskiego pojazdu pancernego, który zbudowano na bazie Forda T i wykorzystano w wojnie polsko-bolszewickiej. Został zamordowany przez Niemców 23 marca 1941 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz-Birkenau.
Tadeusz Tański urodził się 11 marca 1892 r. w Janowie Podlaskim. Był synem Czesława Tańskiego (1863-1942), polskiego pioniera lotnictwa. Przed wybuchem I wojny światowej, od 1909 r., studiował we Francji, gdzie zajmował się następnie, m.in. konstruowaniem silników lotniczych i miał na tym polu spore sukcesy. W 1916 r. zbudował dwunastocylindrowy silnik o mocy 520 KM, a dwa lata później silnik gwiaździsty do napędu lekkich samolotów. W 1919 r. powrócił do Polski i rozpoczął pracę w Sekcji Samochodowej Ministerstwa Spraw Wojskowych.
W 1920 r. Tański skonstruował pierwszy polski samochód pancerny, Ford FT-B, oparty na podwoziu Forda T. Zbudowano w serii 16 sztuk. Samochody te wzięły udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie, od 1922 r., konstruował pierwsze samochody całkowicie polskiej konstrukcji, np. CWS T-1, T-4 (T-2) i inne w Centralnych Warsztatach Samochodowych, charakteryzujące się nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi.
Był wynalazcą-wizjonerem, miał wybitny dar do tworzenia nowych konstrukcji. Podobno swoje pomysły rysował na serwetkach w warszawskich knajpach. Były to konstrukcje proste, a przez to niezawodne i łatwe w konserwacji i naprawie. Generalnie mało było dziedzin techniki, w których inż. Tadeusz Tański nie miał swoich pomysłów, koncepcji, rozwiązań a nawet patentów (szczególnie: konstrukcje silników lotniczych i samochodowych, oraz konstrukcje pojazdów). Wiele z tych konstrukcji wymagało pewnego dopracowania, na co Tadeusz Tański nie miał specjalnie czasu, będąc pochłoniętym coraz to nowymi zagadnieniami.
Po klęsce w wojnie obronnej 1939 r. zaangażował się w działalność konspiracyjną. 3 lipca 1940 r. został aresztowany przez Niemców w ramach Akcji AB i wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau, gdzie 23 marca 1941 r. został zamordowany, bo nie chciał współpracować z Niemcami. Jest patronem Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Słupsku. i Stargardzie.
Polecamy:
L. Smolińska, M. Sroka, Wielcy znani i nieznani Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa 1988.