Pod koniec VI w. p.n.e. na pograniczu francusko-szwajcarsko-niemieckim pojawiła się nowa kultura, którą od stanowiska La Tène położnym nad jeziorem Neuchâtel w Szwajcarii nazwano kulturą lateńską. Jest to pierwsza kultura w „barbarzyńskiej” Europie , którą dzięki źródłom antycznym możemy powiązać z konkretnym etnosem. Byli nim Celtowie zwani też Galami. W bardzo krótkim czasie lud ten i jego kultura opanowują ogromne połacie Europy, od dzisiejszej Hiszpanii po Ukrainę i od północnej Italii po Wyspy Brytyjskie. Apogeum ich ekspansji przypada na początek IV w. p.n.e.

Właśnie z tego okresu pochodzą najstarsze ślady ich osadnictwa na Górnym Śląsku (Wysoczyzna Głubczycka, Kotlina Raciborska). Pozostawili po sobie ślady, które jednoznacznie możemy z nimi powiązać. Wysiłkiem wielu archeologów i miłośników archeologii udało się zlokalizować miejsca ich pobytu. Z Wysoczyzny Głubczyckiej i przylegającej do niej Kotliny Raciborskiej znamy dzisiaj 400 stanowisk, na których znaleziono zabytki związane z ich obecnością. Tę grupę Celtów, która przybyła na Śląsk przez Bramę Morawską z terenu dzisiejszych Czech wiążemy z plemieniem Bojów.

To, że osiedlili się oni we wskazanych regionach nie było dziełem przypadku. Na założenie osad wybrali te miejsca, które spełniały ich oczekiwania. Ważną przesłanką była jakość pokrywy glebowej, hydrografia czy też ukształtowanie terenu. Okres ich pobytu na Śląsku trwający prawie 300 lat wiązał się postępem cywilizacyjnym. Rozpowszechnili m.in. znajomość żelaza i narzędzi z niego wykonanych, żarna rotacyjne, koło garncarskie, produkcję szkła. Kres pobytu Celtów na Górnym Śląsku położył najazd plemion germańskich ok. 120 roku p. n.e. Pod ich naporem mieszkańcy Śląska wycofali się na południe do Czech, gdzie plemię Bojów stanowiło dużą siłę militarną. Tam wspólnymi siłami odparli najazd Germanów, jednak na Górny Śląsk już nie wrócili.

Bojowie byli dość aktywni w ówczesnej Europie. Wzmianki o nich spotykamy w źródłach antycznych, m.in. wymienia ich Cezar w swoich pamiętnikach, które pisał w trakcie podboju Galii (dzisiejszej Francji) w połowie I w. p.n.e. Być może część tych wojowników wraz z rodzinami, którzy opuścili Śląsk, trafiła daleko na zachód Europy, by tam walczyć z Juliuszem Cezarem. O osadnictwie Celtów na Górnym Śląsku, ich preferencjach siedliskowych, osadach i ich wkładzie  rozwój kulturowy  możemy się dowiedzieć w najnowszym opracowaniu autorstwa M. Bednarka i K. Spychały p.t. Osadnictwo celtyckie na Górnym Śląsku, Opole 2020. Polecamy też audycję w Radio Doxa.

Autor: Marek Bednarek