189. rocznica urodzin Augusta Roberta Wolffa, legendarnego księgarza i wydawcy

Był Polakiem z wyboru. Wybitnym księgarzem i wydawcą prasy i książek oraz działaczem patriotycznym więzionym podczas powstania styczniowego 1863 r.

August Robert Wolff urodził się 10 stycznia 1833 r. w Zgierzu. Praktykę zawodową odbył w warszawskiej księgarni Franciszka Spiessa i Rudolfa Friedleina . Tam poznał Gustawa Adolfa Gebethnera (1831-1901), z którym w 1857 r. założył księgarnię oraz legendarne wydawnictwo o nazwie „Gebethner i Wolff” z filiami na terenie całego kraju, a także w Paryżu i Nowym Jorku. Spółka, której dewizą było: „Nie można być tylko kupcem, trzeba wydawać pewne książki dla honoru domu” słynęła z wydań dzieł literatury polskiej, ludowej i muzycznej. Warszawska siedziba przedsiębiorstwa mieściła się przy Krakowskim Przedmieściu 415 w Pałacu Potockich.

August Robert Wolff wziął udział w powstaniu styczniowym 1863 r. W ich księgami mieścił się skład materiałów powstańczych. Za przechowywanie rękopisów nadsyłanych pocztą i przeznaczonych dla prasy powstańczej, a także dystrybucje zakazanych przez cara książek Wolff wraz z Gebethnerem zostali uwięzieni w cytadeli warszawskiej. Po powstaniu księgarze nadal rozwijali przedsiębiorstwo – August Wolff zajmował się sprawami wewnętrznymi firmy, zaś Gebethner reprezentował ją na zewnątrz. Firma wydawała najwybitniejsze dzieła pisarzy polskich m.in.: A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, A. Fredry, J. I. Kraszewskiego, B. Prusa; prace naukowe historyków – M. Bobrzyńskiego, S. Smolki, J. Szujskiego i innych. Wydawali również podręczniki szkolne, popularne serie wydawnicze i wydawnictwa ozdobne, bogato ilustrowane. Nakładem spółki ukazywały się również tak poczytne tytuły jak „Tygodnik Ilustrowany” i „Kurier Codzienny”. Z okazji jubileuszu 25-lecia firmy w 1882 r. Wolff wraz z Gebethnerem utworzyli Kasę Przezorności i Pomocy dla Warszawskich Pomocników Księgarskich. Wolff udzielał się również społecznie jako członek wielu organizacji społecznych, m.in.: Towarzystwa Rolniczego, Zgromadzenia Kupców, Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności i Towarzystwa Muzycznego. Wspomagał darami książkowymi biblioteki więzienne w Warszawie. Legendarny księgarz i wydawca zmarł 20 sierpnia 1910 r. w Sopocie.

Firma Gebethner i Wolff istniała do 1973 r., w którym to uległo zakończeniu w sądzie postępowanie upadłościowe wszczęte w 1960 r. W 1950 r. spółka – jak wszystkie wydawnictwa prywatne – utraciła prawo wydawania książek, to jednak zezwolono jej na dokończenie edycji dzieł wszystkich Władysława Reymonta. Ostatnie tomy tej edycji ukazały się w 1952 r. W 1958 r. została wydana ostatnia książka, z ilustracjami Mariana Walentynowicza  pt. „Filonek i jego przyjaciele”.

 

 

 

 

Literatura:

Arct Z., Gawędy o księgarzach, Ossolineum 1972.

http://www.warszawa1939.pl/obiekt/gebethner

https://www.polacyzwyboru.pl/bohaterowie/rody/wolff

http://baedekerlodz.blogspot.com/2014_11_21_archive.html