278. rocznica urodzin prof. Rafała Czerwiakowskiego (1743-1816) – ojca chirurgii polskiej

Był polskim chirurgiem, położnikiem, astronomem i twórcą pierwszej w Polsce katedry chirurgii. Był pijarem i przyjacielem Jana Śniadeckiego, Jana Jaśkiewicza i Hugona Kołłątaja, któremu Komisja Edukacji Narodowej zleciła reformę Akademii Krakowskiej.

Rafał Józef Czerwiakowski urodził się 24 października 1743 r. W czasie insurekcji kościuszkowskiej pełnił funkcję naczelnego chirurga wojsk polskich. Był pierwszym w Polsce organizatorem kształcenia chirurgów. Napisał kilka prac naukowych, w tym m.in. „Dyssertacyja o szlachtności, potrzebie i użytku chirurgii”. Był też wynalazcą kilku narzędzi chirurgicznych np. gnipsu (noża zakończonego główką używanego do rozcinania ran) i wyciągu do leczenia złamań kości. W  1779 r. Rafał Czerwiakowski został mianowany profesorem chirurgii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. 16 września 1779 r. ogłosił historyczny w dziejach Wydziału Lekarskiego wykład dla profesorów pt. „Wywód o narzędziach cyrulickich”; było to równoznaczne z objęciem przez niego pierwszej na ziemiach polskich katedry chirurgii, a on sam został pierwszym polskim profesorem chirurgii. Jako najwybitniejszy w owym czasie chirurg, został też nadwornym lekarzem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W dziejach kraju zapisał się głównie jako chirurg i nazwany jest „ojcem chirurgii polskiej”.

Profesor Czerwiakowski zajmował się również położnictwem nazywanym wówczas „sztuką babienia”, lecz habit zakonny sprawił, że nie zrobił kariery w tej dziedzinie medycyny. Wbrew panującej ciemnocie i zabobonom, Uczony zajmował się higieną porodu i połogu oraz wprowadził metody i zastosował narzędzia oparte na aktualnej wiedzy, jaką zdobył na zachodzie Europy. Pracował zarówno jako lekarz domowy, jak i klinicysta w należącym do uniwersytetu szpitalu. Warto dodać, że pod koniec XVIII w. R. Czerwiakowski wprowadził w Krakowie nauczanie stomatologiczne na poziomie akademickim. Profesor Rafał Czerwiakowski  zmarł 5 sierpnia 1816 r. w Krakowie w swojej kamienicy przy ul. Florjańskiej. Jego pomnik znajduje się przed Szpitalem Uniwersyteckim w Krakowie.

Polecamy:

https://forumakademickie.pl/fa-archiwum/archiwum/98/6/artykuly/19-gwiazdy.htm

Dzieje chirurgii w Polsce