Cmentarz Zasłużonych w Zakopanem, to miejsce pełne melancholii, magii, romantyczności i poetyczności. To swoisty  przewodnik po zakopiańskiej, a zarazem polskiej historii. Jego cechą charakterystyczną są drewniane nagrobki i kapliczki udekorowane w stylu podhalańskim. To jedna z najważniejszych i najpiękniejszych nekropolii w kraju, w której znajdują się groby wybitnych Polaków, zasłużonych dla polskiej historii, kultury i nauki, a także dla Zakopanego, Podhala i Tatr.

Na Pęksowym Brzyzku przy ulicy Kościeliskiej (niedaleko dolnych Krupówek) znajduje się około 500 grobów, w tym 250 osób wybitnych. Prawie wszystkie nagrobki są niepowtarzalnymi dziełami sztuki. Pochowani tu są: Stanisław Witkiewicz, twórca stylu zakopiańskiego, Kornel Makuszyńki, Władysław Orkan, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, lekarz dr Tytus Chałubiński, Władysław Hasior, Karol Stryjański, Antoni Rzęsa, Oswald Balzer, etnograf Bronisław Piłsudski, botanik prof. Marian Raciborski, darczyńca Jan Peksa i założyciel cmentarza ks. Józef Stolarczyk. Na Pęksowym Brzyzku jest również grób Marii Witkiewiczowej i symboliczna mogiła jej syna „Witkacego”.

Cmentarz na Pęksowym Brzyzku założył w 1851 r., w pobliżu drewnianego kościoła pw. św. Klemensa, pierwszy proboszcz Zakopanego ks. Józef Stolarczyk. Nazwa pochodzi od nazwiska darczyńcy gruntu Jana Pęksy, a jej drugi człon –  „brzyz” w gwarze góralskiej oznacza urwisko nad potokiem.  Bramę cmentarną zaprojektował Stanisław Witkiewicz. Pod koniec 1931 roku, Stary Cmentarz wpisano do rejestru zabytków i nadano nazwę Cmentarza Zasłużonych.

Niemcy podczas okupacji w czasie II wojny światowej kosztem cmentarza przeprowadzili drogę dojazdową do kolejki na Gubałówkę. Tym samym powierzchnię cmentarza zmniejszyli o jedną trzecią, a pozostałą część zdewastowali. W latach 50. XX wieku, z okazji 100. rocznicy istnienia nekropolii, przeprowadzono jej gruntowną renowację. Na bramie pojawił się napis: Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć tracą życie. Zakopane pamięta.