Gotycka kaplica w Paruszowicach

Kaplicę w Paruszowicach (gmina Byczyna) wzmiankowano w źródłach w 1376 r. Obecna, wzniesiona jako dworska, pochodzi z XV w. Przekształcono ją w XIX w. Zbudowano ją na planie kwadratu, z kamieni z ceglanymi obramieniami otworów okiennych i wejściowych. Od 1532 r. do dnia dzisiejszego kaplica należy do zboru ewangelickiego. Kaplica jest gotycka, murowana, orientowana, salowa, nakryta dachem namiotowym z wysmukłą iglicą sygnaturki na kalenicy. Do 1945 r. wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Dobiercicach ale od 1945 r., po przejęciu kościoła w Dobiercicach przez katolików, należy do Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Wołczynie. W otoczeniu kaplicy częściowo zachował się mur cmentarny, wzniesiony z kamienia, graniczący z obszernym parkiem krajobrazowym. We wnętrzu kaplicy znajdowało się zabytkowe wyposażenie: gotycki ołtarz w formie tryptyku, chrzcielnica z 1674 r. i barokowy krucyfiks. W maju 1995 r. nieznani sprawcy włamali się do kaplicy i ukradli tryptyk, chrzcielnicę oraz 5 zabytkowych rzeźb. Kilka lat temu z inicjatywy miejscowych ewangelików ołtarz odtworzono.

 Będąc w Paruszowicach warto zobaczyć również gorzelnię z XIX w. oraz park podworski o powierzchni ok. 3 ha usytuowany w pd.-wsch. części wsi. Założono go w 2 poł. XIX w. w stylu angielskim. Ma on charakter naturalnego zespołu leśnego o piętrowej budowie. Jest poprzecinany licznymi ścieżkami spacerowymi (niektóre słabo zachowane). W centralnej jego części znajduje się niewielka polana. Na drzewostan parkowy składają się głównie drzewa liściaste. Na uwagę zasługują trzy okazałe egzemplarze dębów szypułkowych o obwodach do 500 cm, robinia biała (382 cm obwodu) i klon polny (360 cm obwodu). W 1977 r. park wpisano do rejestru zabytków województwa opolskiego.