Pałac Matuschków w Biechowie

Zespół pałacowo-parkowy wraz kaplicą dworską w Biechowie reprezentuje wartościowy przykład architektury szkoły berlińskiej lat 60. XIX w. o bardzo dobrym poziomie artystycznym.Biechów to miejscowość ze średniowiecznym rodowodem. Po raz pierwszy wzmiankowana była w źródłach w 1336 r. W 1367 r. wymieniony jest w źródłach Albrecht von Bechaw, a w 1377 r. Ulich Schenke. Kolejnym właścicielem miejscowości w XV w. był Heidricus Stosche. Za czasów Stoschów wieś została ponownie lokowana na tzw. prawie niemieckim. W XVI w. właścicielami miejscowości była rodzina von Logau. Do 1720 r. dobra często przechodziły z rąk do rąk. Były m.in. w posiadaniu rodziny Beessów, Starhembergów i Hoditzów.

Dnia 8 maja 1720 r. kupił je czeski szlachcic Joseph Bohl von Montbach, radca kamery książęcej. Jego potomek August von Montbach w 1834 r. sprzedał Biechów dla swej siostry Antoinette von Montbach. Za jej czasów 13 września 1854 r. o godz. 21.00 wybuchł pożar, który strawił pałac, kaplicę dworską, zabudowania gospodarcze oraz dwa domy zagrodników i karczmę we wsi. W 1856 r. po śmierci właścicielki dobra przeszły na jej siostrzeńca hrabiego Eloi Maria von Matuschka z Topolczan, wolnego pana Rzeszy von Spaettgen, który odbudowała pałac. W 1884 r. po jego śmierci majątek należał do jego syna Manfreda, rotmistrza rezerwy. W rękach rodziny von Matuschka Biechów pozostał do 1945 r.

Założenie pałacowo-parkowe znajduje się w północno-zachodniej części wsi. Na wschód od pałacu – zwróconego frontem na wschód – wznosi się kaplica dworska, na zachód folwark, a od północy park, przechodzący w las (rezerwat krajobrazowy zwany „Wąwozem Biechowskim”). Ze względu na różnice terenu założenie wokół pałacu ma układ tarasowy. Punkt najwyższy zajmuje kaplica dworska, która od zachodu poprzedzona jest wysokim kamiennym murem oporowym z dwubiegowymi, ażurowymi schodami. Na środkowym tarasie ulokowano poprzedzony podjazdem pałac. Przed pałacem od wschodu znajduje się fontanna oraz ustawiona na trawniku antyczna marmurowa głowica kolumny. Ceglany mur, zachowany fragmentarycznie wzniesiono w 1865 r. według projektu K. Lüdecke.

Pałac o neorenesansowych formach w typie willa suburbana i neogotycka kaplica dworska zostały wzniesione w latach 1863-65 według projektu królewskiego radcy budowlanego Karla Johanna Lüdecke opracowanego w 1862 r.

Zachowane projekty pozwoliły historykom sztuki odtworzyć pierwotne przeznaczenie pomieszczeń. Na parterze znajdował się apartament pana domu, dostępny bezpośrednio od strony głównej klatki schodowej. Po obu stronach korytarza rozlokowano pokoje dla służby, salon ogrodowy otwarty od pd. loggią arkadową i trzy pokoje gościnne. Na piętrze usytuowano salę reprezentacyjną sąsiadującą z salą bilardową, pokój przyjęć i apartament pani domu oraz pokoje dla dzieci. Prócz tego na piętrze urządzono trzy duże pokoje mieszkalne.

Pałac rozbudowano w 1904 r. w kierunku północnym, przedłużając korpus o siedem osi, zachowując neorenesansowy kostium stylowy i stosując zbliżony repertuar form. Zmieniono funkcję niektórych pomieszczeń przekształcając obszerny salon ogrodowy w jadalnię. Równocześnie powiększono park o należący do dóbr las, który przekształcono w park naturalistyczny, budując w nim oddalony na pn.-zach. od pałacu pawilon (nie zachowany). Część wyposażenia wnętrz pałacu znajduje się obecnie w Muzeum Regionalnym w Nysie.

Pałac w Biechowie po przejęciu przez szkołę był kilkakrotnie remontowany. Większe prace zostały przeprowadzone w latach 50. XX w., gdy wydzielono klasy i pomieszczenia na toalety. Następnie wykonywano bieżące remonty. W 2012 r. neorenesansowy pałac w Biechowie, który przez wiele lat był siedzibą miejscowej szkoły, został wystawiony na sprzedaż. Rezydencja ufundowana przez wpływowy ród hrabiowski czeka na nowego właściciela.

(Na podstawie niepublikowanego opracowania I. Rybki-Cegleckiej, Wrocław 1985 r.)