Niewiele jest na Śląsku takich zabytków jak gotycki kościół pw. św. Józefa w Michałowie (pierwotnie pw. św. Michała) w gminie Olszanka nieopodal Brzegu. Usytuowany w głównej części siedliska, w pobliżu głównej drogi relacji Lewin Brzeski – Czeska Wieś, nieopodal dawnej rezydencji rodowej, był świadkiem wielu wspaniałych wydarzeń Czytaj więcej
Miesięczne Archiwum: kwiecień 2012
„Św. Marek może wszystko zniszczyć” – relikt słowiańskiego zwyczaju obchodów pól
25 kwietnia obchodzimy dzień św. Marka, apostoła i ewangelisty umęczonego ok. 68 r. Dzień ten jeszcze po 1945 r. był uroczyście obchodzony na Śląsku, zwłaszcza na Śląsku Opolskim. Istniało przekonanie, że w tym dniu nie wolno pracować w polu, gdyż wierzono, że „św. Marek może wszystko zniszczyć”. Czytaj więcej
Stopień wody piętrzący na Odrze w Kątach Opolskich
Stopień wody piętrzący w Kątach Opolskich (gmina Tarnów Opolski, powiat opolski). został zbudowany w latach 1890-1893 w ramach ogólnokrajowego programu usprawniania żeglugi na Odrze od Koźla do Wrocławia. Program ten polegał m.in. na regulacji i częściowym prostowaniu jej nurtu oraz zapewnieniu odpowiedniego poziomu wody. Czytaj więcej
Ruiny zamku w Smoleniu
Malowniczo położone na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej ruiny zamku w Smoleniu znajdują się nieopodal Pilicy w powiecie zawierciańskim. Zamek, leżący na Szlaku Orlich Gniazd, wzniesiono w XIV w. na wzgórzu, w południowo-zachodniej części wsi. Prawdopodobnie była to fundacja Jana z Pilicy, kasztelana radomskiego w latach 1341-1347. Czytaj więcej
Sanktuarium Matki Boskiej w Skarżycach
Sanktuarium Matki Boskiej Skarżyckiej znajdujące się w Skarżycach koło Zawiercia jest wyjątkowym zabytkiem. Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Skarżycach ufundował w 1583 r. ówczesny właściciel wsi Mikołaj Brzeski. Świątynię wzniesiono w stylu barokowym z jurajskiego kamienia na fundamentach Czytaj więcej
XVII wieczna rakieta Kazimierza Siemienowicza
W XVII w. mieliśmy już projekt rakiety wielostopniowej. Jej autorem był generał, inżynier wojskowy Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600 – 1651) polsko-litewski szlachcic herbu Ostoja z rodziny osiadłej w Wielkim Księstwie Litewskim. Wykształcił się w sztuce wojennej m.in. w Niderlandach, dokąd został wysłany przez króla Władysława IV. Czytaj więcej
NGOpole.pl: Czy zamiana cmentarza w park jest już przesądzona?
Cmentarz przy ul. Wrocławskiej w Opolu, mimo licznych aktów dewastacji i kradzieży, jest jednym z piękniejszych miejsc w naszym mieście. Posiada prostokątny, czytelny układ kompozycyjny, Czytaj więcej
Rezydencja Tiele – Wincklerów w Mosznej
Pałacu w Mosznej nikomu nie trzeba specjalnie przedstawiać, gdyż mimo swej pretensjonalnej formy, jest on jednym z bardziej znanych i rozreklamowanych rezydencji Śląska Opolskiego. Jest swoistą ikoną ilustrującą karierę obrotnych Niemców, którzy w czasach rozwoju XIX – wiecznego kapitalizmu na historycznym Czytaj więcej
Wielki uczony „in nostra terra, scilicet Polonia”
Około 1230 r. na Dolnym Śląsku na świat przyszedł Witelon (Witelo), twórca podstaw psychologii spostrzegania i pierwszy polski uczony znany w największych ośrodkach naukowych Europy. Był pierwszym znanym uczonym, piszącym o sobie „in nostra terra, scilicet Polonia” – „z naszej ziemi, to znaczy Polski”. Czytaj więcej
Lany poniedziałek
Od dawna w ludowej obrzędowości poniedziałek wielkanocny kontrastował swym charakterem z pierwszym dniem świąt Wielkiej Nocy. Bawiono się głośno, radośnie i odwiedzano się nawzajem. Od dawien dawna był to najgłośniejszy, najradośniejszy i najbardziej mokry dzień w roku, a to za sprawą zwyczaju oblewania dziewczyn i kobiet wodą. Czytaj więcej
Wielkanocne zwyczaje
Wielkanoc jest najważniejszym Świętem w tradycji chrześcijańskiej oraz obrzędowości okresu wiosennego. Święta Wielkiej Nocy, podobnie jak Boże Narodzenie, obfitują w bogactwo zwyczajów ludowych, z których obecnie już tylko część wykazuje żywotność. W wielkanocnej obrzędowości kościelnej odnajdujemy oczywiście relikty pradawnych wiosennych wierzeń Czytaj więcej
Święcenie ognia, wody i potraw w Wielką Sobotę
Do naszych czasów przetrwało kilka obrzędów wielkosobotnich. Jednym z nich, jest święcenie ognia, wody i potraw przygotowywanych do spożycia podczas świąt Wielkanocnych. Zwyczaje te, a zwłaszcza kult wody i ognia mają podłoże słowiańskie i przetrwały do naszych czasów dzięki temu, że Kościół (nie mogąc ich zwalczyć) usankcjonował je Czytaj więcej
Wielkopiątkowa obrzędowość
W całym cyklu świąt wielkanocnych Wielki Piątek zawsze był dniem najbogatszym w obrzędy i zwyczaje ludowe, co wiązało się oczywiście z obrzędowością kościelną, spośród których najważniejsze jest oczywiście odwiedzanie grobu Chrystusa. Starodawne wielkopiątkowe praktyki są również przykładem wielowiekowej adaptacji pogańskich obrzędów na użytek praktyki kościelnej. Czytaj więcej
Chodzenie z klekotkami w Wielki Czwartek
Najpopularniejszym zwyczajem wielkoczwartkowym, praktykowanym dawniej na historycznym Górnym Śląsku, było chodzenie z tzw. klekotkami, klepaczkami, czy grzechotkami. Były to proste, drewniane kołatki wykonane przez miejscowych stolarzy. Kołatki te używano zamiast dzwonów kościelnych na znak żałoby, zdrady Judasza i początku Męki Chrystusa Czytaj więcej
Palenie żuru w Wielką Środę
Wielka Środa, zwana także żurową strzodą, jest pierwszym dniem Wielkiego Tygodnia, który posiada swoje własne, częściowo do dziś żywotne zwyczaje ludowe. Na Śląsku są to m.in. palenie żuru i wypędzanie Judasza. W tych ludowych zwyczajach przeplatają się zapisane w pamięci słowiańskie obrzędy wiosenne Czytaj więcej